Pardubice
Twierdza i magnacka rezydencja
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Renesansowy zamek w Pardubicach przedstawiany jest jako unikatowe w Europie Środkowej połączenie twierdzy i reprezentacyjnej siedziby magnackiej.
Od ponad 7. wieków stoi na niewysokim wzgórzu poniżej ujścia do Łaby jej lewobrzeżnego dopływu, rzeczki Chrudimki, około kilometra od historycznego centrum tego miasta Pardubice. I jest rzeczywiście budowlą niezwykłą.
Vilém II z Pernštejna
Ma powierzchnię niemal taką samą jak tutejsza starówka i to od niego rozpoczęła się historia obecnie 90-tysięcznej stolicy kraju (województwa) pardubickiego w Czechach Wschodnich. Gród zbudowano tu już w wieku XIII, chociaż pierwsza pisana wzmianka o nim pochodzi dopiero z roku 1318. Jak wyglądał, nie wiadomo. W XIV wieku zamek powiększono z inicjatywy pardubickiego arcybiskupa Arnoszta, doradcy czeskiego króla i cesarza Karola IV.
Z kolejnej przebudowy po wojnach husyckich, z dawnego średniowiecznego zamku zachowało się niewiele. Tylko część północnego skrzydła, główna wieża oraz okrągłe baszty narożne. Początkowo zamkiem władali Panowie z Pardubic, ale w roku 1491 tutejsze dobra kupił najbogatszy wówczas w kraju morawski magnat, Vilém II (Wilhelm, 1435-1521) z Pernštejna. Wcześniej najwyższy marszałek królestwa, wówczas już najwyższy ochmistrz królestwa czeskiego. I przeniósł tu główną siedzibę rodu oraz zarząd jego rozległych dóbr. Rozpoczął przebudowę zamku w stylu późnego gotyku. Otaczając go fosą i potężnymi wałami ziemnymi.
Od gotyku do renesansu
Zdobnictwo kamieniarskie ościeży okien i portali, gzymsów na kominkach oraz krzyżowe, gwiaździste i sieciowe sklepienia, stanowią do tej pory znakomity przykład sztuki gotyckiej. W nowym, wschodnim skrzydle, polecił wybudować kaplicę p.w. Trzech Króli, a zamek sukcesywnie przekształcał w budowlę czteroskrzydłową. Z arkadowym, już gotycko-renesansowym dziedzińcem wewnątrz oraz okrągłymi wieżami w zewnętrznych narożnikach. Jego pracę, już w stylu renesansu, kontynuowali synowie: Vojtĕch (Wojciech, † 1534) i Jan (†1548). Przyciągnęli do Pardubic pierwszy działający w Czechach włoski cech artystyczny.
Podnieśli rezydencję o jedno piętro oraz wzbogacili wnętrza, zachowane częściowo do naszych czasów. W latach 1529-38 wykonany został, a w roku 1541 ustawiony, kamienny portal wejściowy. Jedno z wybitnych dzieł tamtych czasów, podziwiane także obecnie. Jan w 1543 r. dokończył budowę kamiennego mostu łączącego rezydencję z dziedzińcem zewnętrznym. Pozostając niezdobytą twierdzą, stała się jedną z największych i najbardziej reprezentacyjnych rezydencji arystokratycznych w ówczesnej Europie. Pardubicki zamek rozsławiły renesansowe malowidła naścienne w salach rycerskich na I piętrze.
Pierwszy kobiecy akt w sztuce czeskiej
A zwłaszcza, w Sali Wojciecha, „Zmienne szczęście” z Fortuną Volubilis – „Kapryśną Szczęściarą” („Štĕstĕna vrtkavá”) pod postacią pięknej kobiety stojącej na kuli, będące jednym z pierwszych kobiecych aktów w historii czeskich sztuk plastycznych. Zapoczątkowało to zarazem architekturę i sztukę Renesansu w Czechach. W roku 1560 zamek, miasto i tutejsze dobra odkupił król i włączył do swoich dóbr. W ostatniej ćwierci XVI w. częściową przebudowę, a przede wszystkim zdobnictwo zamku, przeprowadził Ulrico Aostalli de Sala.
Tajemnicza długa dębowa trumna
Pokrył graffiti jego fasady oraz główną wieżę, renesansowe zmiany wprowadził także we wnętrzach. Niestety, fatalnie odbiło się na nich wykorzystywanie zamku przede wszystkim w celach gospodarczych. Np. w wieku XVII urządzono w nim browar. Kolejnej, już barokowej przebudowy, dokonał architekt František Kaňka. W II połowie XIX w. zamek przeszedł w ręce prywatne. Po I wojnie światowej odkupiło go pardubickie stowarzyszenie muzealne i rozpoczęło jego renowacje. Przy czym z oryginalnego wyposażenia w ruchomości nie zachowało się praktycznie nic. Wyjątek stanowiła jedna z obecnych atrakcji, ogromna dębowa skrzynia – trumna z XV wieku, odnaleziona później w tajnym pomieszczeniu piwnicznym.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz