Lipsk
200 lat od śmierci ks. Poniatowskiego
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W bitwie pod Lipskiem w 1813 roku Polacy ponieśli wielkie straty a największą byłą śmierć marszałka Francji księcia Józefa Poniatowskiego, który utonął w Elsterze 19 października 1813 r. na wysokości dzisiejszych ulic Thomasiusstrassse i Leibnitzstrasse.
Wojska polskie, wracające do kraju pod wodzą generała Wincentego Krasińskiego w 1814 r., zatrzymały się w Lipsku, aby zabrać stąd ciało księcia Józefa Poniatowskiego do ojczyzny. Z inicjatywy generała Aleksandra Rożnieckiego (który już w grudniu 1813 r. wystawił na prawym brzegu Elstery, w pobliżu wyłowienia zwłok bohatera, czworoboczny blok kamienny), ufundowano pomnik. Mieścił się on w ogrodzie należącym początkowo do Reichenbacha, a następnie (od 1827 r.) Wilhelma Gerharda.
Powracający swemu wodzowi
Pomnik, wykonany z kamienia w kształcie prostopadłościanu, umieszczony na dwustopniowym cokole, przypominał nieco sarkofag i mierzył 42, 25 x 2, 85 x 1, 60 m. Na przedniej i tylnej ścianie umieszczono tablice bramowane orłami odpowiednio z napisami: „Xięciu Józefowi Poniatowskiemu” i „Powracający Polacy Swemu Wodzowi”. Na bocznych ścianach widniały: z jednej strony herb Ciołek, z drugiej napis „Woysko Polskie”.
Wędrujący monument
W latach 60. XIX w. monument znalazł się na działce mistrza murarskiego Pauscha, który w 1865 r. przekazał go radzie miejskiej, a później pomnik przeniesiono na ulicę Lessinga. W 1875 r. pomnikowi dodano w górnej części zwieńczenie w kształcie hełmu leżącego na poduszce oraz cztery narożniki i dodatkowe napisy łacińskie i polskie. Rozebrano go 22 grudnia 1939 r. Imieniem księcia nazwano w 1867 r. jedną z ulic w Lipsku, znajdującą się w pobliżu miejsca jego śmierci nazwano Poniatowskistraße. Nazwa ta nie przetrwała do naszych czasów, gdyż padła, podobnie jak sam pomnik, ofiarą hitlerowców (nazwa został zmieniona 28 lipca 1933 r.).
Pomnik, który przetrwał zawieruchy
Niedaleko starówki (kilkanaście minut spaceru) znajduje się Skwer Poniatowskiego a na nim stoi niepozorny obelisk ku czci księcia. Przetrwał on II wojnę światową (wysmarowany przez kogoś smołą) w odróżnieniu od pomnika wspomnianego wcześniej. Oczyściło go Wojsko Polskie w 1945 r., a odnowiły władze Lipska w 1963 r. (na 150-lecie bitwy). Został przeniesiony na obecne miejsce. Na głównych płytach znajduje się inskrypcja łacińska z krótką historią życia i śmierci księcia. U podstawy pomnika polski tekst: KSIĄŻĘ JÓZEF PONIATOWSKI 6.V.1761 – 19.X.1813 i obok: WÓDZ NACZELNY WOJSK POLSKICH ZGINĄŁ W NURTACH ELSTERY. W 200. Rocznicę śmierci księcia Poniatowskiego kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Stanisław Ciechanowski złożył wieniec pod pomnikiem. Pomnik warszawski stojący przed Pałacem Prezydenckim znają wszyscy, ten w Lipsku jest zapomniany.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- autor jest redaktorem naczelnym Magazynu Turystycznego Wasze Podróże
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz