Czersk
Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym

Gdyby nie kaprys największej polskiej rzeki, która na początku XV wieku zmieniła koryto odsuwając się o kilka kilometrów od tutejszego wzgórza zamkowego, to prawdopodobnie Czersk, a nie Warszawa, byłby obecną stolicą Polski.
fot: Cezary Rudziński
Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
Z wieży roztacza się szeroka panorama pradoliny Wisły i widać sławne sady jabłkowe.
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym
  • Czersk. Stare zamczysko na Szlaku Jabłkowym

We wsi Czersk w pobliżu Góry Kalwarii, na wysokiej skarpie nad pradoliną Wisły, znajdują się malownicze, rozległe i dobrze zakonserwowane ruiny dawnego zamku książąt mazowieckich.

To chętnie i zasłużenie odwiedzana atrakcja Mazowsza położona na turystycznym Szlaku Jabłkowym. Miejsce turniejów i pokazów walk rycerskich, lekcji muzealnych, autorskich spotkań z historią oraz zamkowych gier edukacyjnych. A także pięknych widoków na okoliczną krainę sadów.

I gdyby nie kaprys największej polskiej rzeki, która na początku XV wieku zmieniła koryto odsuwając się o kilka kilometrów od tutejszego wzgórza zamkowego, to prawdopodobnie Czersk, a nie Warszawa, byłby obecną stolicą Polski. Jest to miejsce o wielowiekowej, burzliwej historii ciekawie przedstawionej na zamkowych stronach internetowych, tablicach informacyjnych na murach oraz specjalnie wybudowanych słupach i w wielu publikacjach.

Najstarsi mieszkańcy

Z wykopalisk archeologicznych wiadomo, że ludzie mieszkali tu już przed tysiącami lat. Już w II wieku p.n.e. zaliczani do kultury przeworskiej chowali na tym wzgórzu swoich zmarłych. W I wieku p.n.e. kontynuowali to mieszkańcy zaliczani do kultury pomorskiej. A trzy tysiące lat temu na istniejącej tam wówczas wiślanej wysepce u stóp dzisiejszego Wzgórza Zamkowego znajdowała się osada kultury łużyckiej. Osadnictwo słowiańskie rozpoczęło się na czerskich wzgórzach w VII wieku n.e. W następnych wiekach półziemiankowe domostwa na wszystkich okolicznych nadwiślanych wzniesieniach tworzyły rozległą osadę.

Pierwszy gród stanął tu w połowie XI wieku, niektóre domy w nim posiadały kamienne piece i drewniane podłogi. Również drewnianymi balami wyłożone były ciągi komunikacyjne wewnątrz grodu. Prawdopodobnie wskutek pożaru uległ on zniszczeniu. Kolejny zbudowano w XII w., co na podstawie badań ładnie zostało zrekonstruowane i przedstawione na jednej z zamkowych tablic informacyjnych zatytułowanych „Zanim powstał zamek…”. Gród ten  otoczony był ziemno-kamiennym wałem z drewnianą palisadą, z zewnętrznej strony podwójną oraz również drewnianą wieżą bramną.

Pierwsza wzmianka w staroruskim latopisie

Wewnątrz były chaty, a we wschodniej części dziedzińca wzniesiony z wapiennych ciosów kościół romański, z cmentarzem dookoła. I ten gród uległ zniszczeniu na przełomie 1142 i 1243 r. wskutek walk rodzinnych o władzę w okresie rozbicia dzielnicowego. To wówczas w ruskim Latopisie Ławrentijewskim pojawiła się pierwsza pisana wzmianka o Czersku. Po zagładzie tego grodu cały obszar wzgórza stał się na blisko 100 lat cmentarzyskiem, na którym pochowano co najmniej 1200 ludzi.

Czytaj dalej - strony: 1 2 3

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 9 października 2025; Aktualizacja 9 listopada 2025;
 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij