Na stoku góry utworzono w 1970 r. rezerwat przyrody ?Luboń Wielki?. Obejmuje on jęzor osuwiska fliszowego z gołoborzem, obszar oderwanych skał, niszę i ścianę osuwiskową (Dziurawe Turnie). Obszar ten otoczony jest lasem. W dolnej części jest to las jodłowo-świerkowy z przewagą świerka i domieszką buka, a w górnej buczyna karpacka. Ciekawa też jest tutaj roślinność. Wiele tu gatunków ptaków i zwierząt.

Budynek schroniska jest malutki. Na dole znajduje się mała sala konsumpcyjna i bufet. Na piętrze jedna duża sala noclegowa na 9 łóżek. Nie ma tu żadnych wygód ale jest odpowiedni ?klimat górski?, który tworzą ludzie opiekujący się schroniskiem. Obok wybudowano mały skromny domek i przygotowano tam kolejne miejsca noclegowe.

Poniżej schroniska parafianie Rabki-Zaryte postawili kaplicę Matki Boskiej Lubońskiej. Ołtarz i figurę poświęcił kardynał Stanisław Dziwisz 26 lipca 2009 r.

Na Luboń Wielki prowadzi kilka tras. Trzy szlaki wychodzą z Rabki-Zaryte. Zielony jest najdogodniejszy w wędrówce zimowej i tym właśnie teraz podchodziłam. Wije się po lesie, cały czas delikatnie nabierając wysokości. Oznakowanie dla turysty pieszego nie zawsze jest dobre. Należy kierować się cały czas za szlakiem narciarskim. Przy drodze spotkamy różnego rodzaju kapliczki. Na ten szlak wchodzi się naprzeciw  wyciągu narciarskiego ?Polczakówka?. Od przystanku autobusowego wąską uliczką między DW. ?Karabela? a sklepem spożywczym.

Szlak żółty zwany ?Percią Borkowskiego? wiedzie przez rezerwat i jest troszkę trudny, nie polecany w zimie i w zejściu. Niebieski szlak jest dość stromy w podejściu.

Szlak czerwony prowadzący od przełęczy Glisne jest najkrótszy czasowo. Szlak niebieski (nie mylić z omówionym już niebieskim) prowadzi grzbietem Lubonia Małego i jest widokowy. W zimie jest to piękny szlak i niezbyt uciążliwy. Początek może być za miejscowością Naprawa na drodze zakopiańskiej. Na przełęczy Luboń Mały jest parking i restauracja.

Warto wiedzieć

Stanisław Dunin-Borkowski żył w latach 1901-39. Był pedagogiem, przyrodnikiem i znawcą Gorców oraz Beskidu Wyspowego. Napisał przewodnik po okolicach Rabki. Stworzył sieć szlaków turystycznych oddziału PTT w Rabce. W 1922 r. wytyczył szlak żółty z Rabki-Zaryte na Luboń Wielki. W uznaniu za jego zasługi nazwano ten szlak Percią Borkowskiego.

Przeczytaj także...

Stare Wierchy. Z Rdzawki do gorczańskiego schroniska

Autorka: Barbara Górecka

W styczniu 1933 roku otwarto na Starych Wierchach schronisko PTT, bo żadne inne miejsce nie nadawało się tak dobrze pod budowę jak właśnie to miejsce. Można tu odpocząć przed drogą na Turbacz.

Rabka Zdrój. Miasto i zdrój, dawniej i dziś

Autorka: Barbara Górecka

Na placu przed dworcem wznosi się duży, wysoki na 2,6 metra, pomnik świętego Mikołaja. Postać umieszczona jest na kuli ziemskiej. Na niej zaznaczono Rabkę Zdrój, Rovaniemi i Myrrę. W budynku zabytkowego dworca PKP znajdować się będzie oficjalna siedziba i biura świętego.

Jaworzyna Krynicka. Schroniska pod beskidzkim szczytem

Autorka: Barbara Górecka

Przebudowano wszystko. Ze starego schroniska zostały tylko fundamenty. Pokoje teraz są z łazienkami. Otwarcie tego najnowszego schroniska – hotelu górskiego – odbyło się w 1997 roku.

Poczytaj więcej o okolicy:

Grodzisko. Góra ? świadek niejednej epoki

Szczyrzyc. Co kryją bramy klasztoru

Mogielica. Najwyższa wyspa Beskidu

Beskid Wyspowy. Ciekawostki ukryte między górami