Rabka Zdrój
Miasto i zdrój, dawniej i dziś
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Rabka jest miastem uzdrowiskowym. Znajduje się w malowniczej kotlinie, między Gorcami a Beskidem Wyspowym i zajmuje dość dużą powierzchnię. To jakby dwa miasta: Rabka i Rabka-Zdrój. Dzielą je tory kolejowe. Wyodrębniono też kilka osiedli, dawnych wsi, które były kolejno przyłączane do miasta: Zaryte, Słone, Nowy Świat, Łęgi, Ponice, Zabornia?
Łagodny klimat Rabki osłoniętej od silnych wiatrów i dobrze nasłonecznionej zdecydował o renomie i roli miasta wśród innych uzdrowisk. Rabka-Zdrój specjalizuje się w lecznictwie i rehabilitacji dzieci. Leczą się też tu osoby dorosłe, a szczególnie z chorobami kardiologicznymi. Bogate złoża wód leczniczych, a zwłaszcza solanek sprzyjają leczeniu. Jeśli chodzi o czystość powietrza w obecnym czasie, to mam wątpliwości… dymiące kominy, ruchliwe ulice w centrum, zagęszczenie budowlane, smog unoszący się w powietrzu… Mnie tam normalnie brzydko pachnie i mam duszności. Przyjemniejsze powietrze jest w Parku Zdrojowym. Lubię bywać w Rabce w zimie. Wiele szlaków prowadzi stąd w Gorce i Beskid Wyspowy.
Rabczańskie solanki znane od stuleci
Pierwsze wzmianki o Rabce pochodzą z dokumentu wystawionego przez Bolesława Wstydliwego w 1254 roku. Dokument potwierdza posiadanie ziem rabczańskich przez klasztor cystersów z Jędrzejowa. Już wtedy eksploatowano źródła solankowe. W dokumencie użyto określenia „Sal in Rapschyca”, co było nazwą warzelni soli działającej na potrzeby klasztoru. Funkcjonujące do dziś nazwy potoków Gorzki i Słonka, czy dzielnicy Słone są historycznym potwierdzeniem występowania tego surowca.
Najdawniejsze dzieje osady
Lokacja wsi nastąpiła w 1364 roku na podstawie przywileju nadanego przez Kazimierza Wielkiego niejakiemu Mikołajowi z Ujścia. W 1382 roku Ludwik Węgierski z powodu licznych zatargów między cystersami a królem, odebrał Rabkę zakonowi. Z kolei Władysław Jagiełło wydzierżawił ją kilku znanym rodom. W 1484 roku, jako dziedzic Rabki notowany jest wójt myślenicki Mikołaj Jordan. W pierwszej połowie XVI wieku Rabkę nabyła rodzina Jordanów herbu Trąby. Wtedy wieś należała do Jana Jordana, a następnie przeszła w posiadanie Spytków Jordanów. W tym okresie ufundowano rabczańską parafię. Było to w 1557 roku, a fundatorem był Wawrzyniec Spytko Jordan z Melsztyna. Wcześniej, w 1550 roku ufundował kościół w Skomielnej. Po śmierci Spytka Jordana właścicielami Rabki byli Zebrzydowscy, Przyłęccy, Konopniccy, Wielopolscy i Zubrzyccy. Pierwszy kościół w Rabce wzniesiono w 1565 roku, ale z niewyjaśnionych przyczyn został zniszczony. Na tym samym miejscu zbudowano w latach 1600-1606 modrzewiowy kościółek p.w. Marii Magdaleny. Istnieje on do dziś i stanowi jeden z najpiękniejszych zabytków góralskiego budownictwa. Zorganizowano w nim Muzeum Etnograficzne im. Władysława Orkana.
Miedzy miastem a wsią
W drugiej połowie XIX wieku Rabka była znanym ośrodkiem garncarstwa: produkowano garnki gliniane: do gotowania, dzbany i flasze. Robiono też misy zdobione kolorowymi polewami. Liczne eksponaty ceramiki ludowej znajdziemy w rabczańskim muzeum. Rabka była też ośrodkiem wyrobu płócien, a w każdym domu znajdował się warsztat tkacki. Długą tradycję mają też rzemiosła drzewne. Do końca XIX wieku, drewno było podstawowym materiałem budowlanym oraz surowcem do wyrobu większości przedmiotów codziennego użytku w gospodarstwie wiejskim.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz