Gorce
Park pod znakiem salamandry
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Bogactwo fauny, a zwłaszcza flory. Wspaniałe widoki z górskich polan. Ponad 20 historycznych wsi, osad i miejsc oraz wielokrotnie więcej zabytków architektury i kultury.
I jeden z największych walorów w obecnych, hałaśliwych czasach: cisza i spokój. To główne argumenty by poznać Gorczański Park Narodowy.
Na początek garść faktów
Gorczański Park Narodowy powstał w 1980 roku i jest jednym z 33 naszych parków narodowych. Rodowód ma jednak starszy, gdyż już w roku 1927 właściciel części tych terenów, hr. Ludwik Wodzicki z Poręby Wielkiej, utworzył na powierzchni 114 ha rezerwat przyrody im. Władysława Orkana. Ten pisarz, poeta, dramaturg i publicysta (prawdziwe nazwisko Franciszek Ksawery Smaciarz, 1875-1930) urodził w Porębie Wielkiej, a w swojej twórczości często nawiązywał do stron rodzinnych. Tu zresztą, w jego domu „Orkanówce”, znajduje się poświęcone mu muzeum biograficzne, a w niedalekiej Rabce drugie.
Nie on jeden pochodził z tego regionu. W Harklowej, osadzie rycerskiej wzmiankowanej już w 1335 r., w której od XVIII w. dwór należał do Tetmajerów, przyszedł na świat artysta malarz Włodzimierz Przerwa-Tetmajer (1861-1923). Zaś w Ludźmierzu, dużej wsi z najstarszą na Podhalu parafią, w tamtejszym nieistniejącym już dworze Tetmajerów urodził się jego brat przyrodni, piewca Podhala, poeta i powieściopisarz Kazimierz Przerwa Tetmajer (1865-1940).
Geneza i rozwój
Gorczański Park Narodowy rozpoczynał istnienie na powierzchni 5908 ha. Powiększonej w 1988 r. do 6763 ha, zaś później jeszcze trochę i obecnie liczy ona 7030 ha. A otacza go licząca ponad 16 647 ha otulina. Park obejmuje centralne pasmo Gorców z masywem Turbacza i Gorca oraz wszystkimi obok nich, najwyższymi szczytami: Jaworzyną Kamienicką – 1288 m n p m., Kiczorą – 1282 m, Kudłoniem – 1279 m i Czołem Turbacza – 1258 m n.p.m.
Rozciąga się zaś na terenie pięciu gmin: Mszana Dolna, Niedźwiedź, Kamienica, Nowy Targ i Ochotnica Dolna. Większość obszaru parku stanowią duże kompleksy leśne, przeważnie państwowe – 6567 ha, ale i 382 ha prywatnych. Z dominującymi w nich: świerkami, bukami i jodłami, ale również m.in. modrzewiami, wiązami, jesionami, jaworami, i olszą szarą. W tym wielu powyżej stuletnich. Bogate jest runo leśne z charakterystycznymi dla tych stron gatunkami. O różnorodności tutejszej flory najlepiej świadczy fakt, że występuje w niej ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, 450 porostów, 116 wątrobowców i 25 mchów. W tym wielu chronionych.
Bogactwo flory i fauny
Szczególne znaczenie w tym parku narodowym mają polany, nazywane przez miejscowych halami. Powstawały one od XIV w. w wyniku działalności pasterskiej Wołochów, przybyszy z półwyspu Bałkańskiego. Wypalali oni, a później i miejscowa ludność, lasy, a następne powiększali je wyrębując pod pastwiska. Hale, które koszono oraz wypasano na nich owce i bydło, nie zarastały krzewami i drzewami. Zmienia się to od czasu zaprzestania wypasów, ze szkoda dla przyrody. Dlatego dyrekcja GPN ponownie wprowadza kulturowy wypas owiec, m.in. na Hali Długiej. A Jaworzyna Kamieniecka jest wykaszana.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Pisz razem z nami
Dlaczego otwarty? Bo jego pisanie nigdy się nie kończy... Bo może go pisać każdy, także Ty...
przyślij swój tekst i zdjęcia
Dodaj komentarz