Koziegłowy
Co można zrobić z osikowych wiórków
Koziegłowy to, podobno, jedyne miejsce na świecie, w którym od początków XIX wieku wyrabia się przedmioty codziennego użytku z wiórów osikowego drewna.
Koziegłowy są niewielkim, niespełna 2,5 tysięcznym miasteczkiem, z długą historią. Wieś założył w roku 1106 rycerz Drogosław herbu Zerwikaptur, gdy otrzymał tu ziemię od księcia Bolesława Krzywoustego. Kazimierz II Sprawiedliwy odebrał ją jednak jego spadkobiercom „za rozbójnictwo” i przekazał krakowskiemu wojewodzie Mikołajowi herbu Lis, bratu biskupa Pełki. Rozpoczął on budowę zamku, wspomnianego w dokumentach w 1383 r. jako Cozeglovy, zachowanego do naszych czasów w ruinach. Malarz Tadeusz Puszczewicz odtworzył jednak jego prawdopodobny wygląd na jednym z obrazów.
Była to kilkupiętrowa ceglana wieża mieszkalna nakryta stromym dachem, otoczona murami na planie prostokąta, z potężną wjazdową wieżą bramną i mostem nad otaczającą gród fosą wewnętrzną. Chroniły go również ziemne wały i drewniane częstokoły z kilkoma wieżami oraz kolejną bramą nad fosą zewnętrzną. Parafia powstała tu w 1356 r. W oficjalnych wydawnictwach gminy i miasta można także przeczytać, że w bitwie pod Grunwaldem w 1410 r. wzięła udział 42 Chorągiew Krystyna z Koziegłów. I w tym samym roku konsekrowano koziegłowski kościół p.w. św. Krzyża.
Miasto biskupstwa krakowskiego
W roku 1434 wieś spłonęła, ale osada dookoła zamku została odbudowana, a ówczesny właściciel tej ziemi, Jan Koziegłowski herbu Lis, uzyskał dla niej w 1472 roku prawa miejskie. W XV w. działała tu ceniona szkoła parafialna. Później było to miasto biskupstwa krakowskiego w Księstwie Siewierskim, z pałacem biskupim wzniesionym w roku 1519, później przebudowanym. Innych, szczególnie ważnych wydarzeń nie odnotowano, a w roku 1870 miasto zostało zdegradowane do rangi osady, ale prawa miejskie odzyskało po 80. latach, w 1950 roku.
Do tutejszych zabytków należą kościoły. Ten pw. św. Marii Magdaleny z gotyckim prezbiterium z XV w. i barokową nawą z 1679 r. mieści gotyckie rzeźby i malowidła oraz kaplicę grobową i nagrobki z XVII w. W tym samym wieku wzniesiono drugi kościół, szpitalny p.w. św. Ducha w stylu barokowym, z przytułkiem oraz w 1802 r. plebanię. Natomiast trzeci kościół, parafialny mariawitów, zbudowano na początku XX wieku. Do zabytków zaliczany jest również pałac biskupów krakowskich z przełomu XVII i XVIII w, częściowo odbudowany w latach 2013-15. A także ziemne pozostałości wspomnianego zamku.
Niezwykłe wyroby Aspen Art
Jednak Koziegłowy najbardziej znane są z Osikowej Doliny. Wyrabiane są tu, z cieniutko struganych wiórów drewna osik (Populus Tremula), przedmioty codziennego użytku. Zwłaszcza kapelusze. Stąd pochodzi największy na świecie kapelusz, o wysokości 6 m, średnicy ponad 6,5 m oraz z rondem o obwodzie… 22 m. Wpisany został w roku 2006 do Księgi Rekordów Guinnessa. Do jego uszycia użyto 6 tys. cienkich, o grubości od 0,2 do 0,4 mm, wiórków – taśm drewnianych zwanych tu „sztuczkami”, wyplatając je zgodnie z XIX wieczną tradycją.
Poza kapeluszami wykonywano w ten sposób także koszyki, maty i dywany. Od lat 70. XX w. również kolorowe kwiaty i dekoracje ścienne oraz – to wizytówka miasteczka – kolorowe koguciki na drewnianych nóżkach. Od kilkunastu lat to „osikowe rzemiosło” kontynuuje i rozwija firma Aspen Art. Poznaję w niej tajemnice wyboru niezliczonych kwiatów, dekoracji, ozdób oraz tak niezwykłych przedmiotów, jak nawet suknie damskie, także ślubne. Mam możliwość nawet heblowania osikowego drewna, aby uzyskać z niego wiórki. Dowiaduję się jak wplatać np. zakładki do książek.
Warsztaty twórcze
Okazuje się, że te cieniutkie drewniane wiórki są bardzo plastyczne. Robi się z nich także lampy, obrazy, a nawet ozdobną biżuterię. Organizowane są tu codziennie w dni powszednie, od godz.8 do 16, trzygodzinne warsztaty, w trakcie których jego uczestnicy poznają sposób wykorzystywania osikowych wiórków, ale mogą popuszczać wodze swojej fantazji i samodzielnie, pod opieką instruktorek tworzyć różne ozdoby.
Mnóstwo gotowych osikowych przedmiotów oglądam w dużej sali ekspozycyjnej. Zaś na zewnątrz, w ogrodzie, ogromnego, ponad dwumetrowej wysokości Orła Białego, wykonanego również z osikowych wiórków.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz