Passo Varparola
Fort Tre Sassi – pamiątka Wielkiej Wojny
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Niemal wszystkie grupy górskie Dolomitów zachowały ślady Wielkiej Wojny. 100 lat temu toczyły się tu zacięte walki. Tysiące Włochów, Austriaków, Węgrów brało udział w okrutnych starciach zbrojnych I wojny światowej. Najcięższe walki toczyły się w regionie Cortiny d?Ampezzo.
Dla upamiętnienia tamtych wydarzeń, władze tego miasta i władze w austriackim Insbrucku przekształciły konstrukcje wzniesione w latach 1914-18 w monumentalny pomnik historii. To ogromny fort Tre Sassi. Stoi on między przełęczą Falzarego a przełęczą Varparola, w dzikim ?księżycowym? otoczeniu. Niedawno został odrestaurowany po zniszczeniach kolejnej wojny i po dewastacji. Restauracjęobiektu sfinansowała Unia Europejska i osoby prywatne. Mocno zaangażowane były też armie, które sto lat temu walczyły w tych górach. Powstało imponujące Muzeum Wielkiej Wojny na wolnym powietrzu. Muzeum jest czynne przez cały rok. Zlokalizowana tu jest Siedziba Muzeum Wielkiej Wojny w Dolomitach. Udostępnione do zwiedzania są też chodniki minowe w masywie Lagazuoi i wokół Cinque Torri.
Pomnik architektury
Dziś ten zabytkowy fort to architektoniczny monument. Zbudowany jest z grubych kamiennych głazów. W murach są wąskie otwory strzelnicze i szerokie okna. Okna wyposażone były w kraty i mogły być zamykane ciężkimi stalowymi okiennicami. W pomieszczeniach stały żeliwne piece, a oświetlano je lampami naftowymi. W wodę zaopatrywano poprzez zbieranie z dachu deszczówki i pompowanie jej z jeziora Valparola. W suterenie fortu znajdowała się krypta z trzema wnękami grobowymi. Do fortu przylegał magazyn prowiantowy. W obrębie fortu mogło przebywać równocześnie stu żołnierzy. Obecnie eksponowane są odnalezione przedmioty związane z I wojną. Zgromadzono też fotografie i dokumenty mówiące o ludziach tu żyjących. Wejście do muzeum jest płatne.
I wszędobylskie świstaki
Poniżej znajduje się malutkie jeziorko Valparola, a nad nim parking i restauracja rif. Passo di Valparola (2168 m.n.p.m). Na łąkach usłanych kamieniami mieszkają rodziny świstaków. Pozwalają do siebie podchodzić bardzo blisko. Przeszkadza im tylko warkot zmotoryzowanych turystów. Wtedy chowają się w norkach.
Warto wiedzieć
* 23 maja 1915 roku Królestwo Włoch wypowiedziało wojnę Cesarstwu Austro-Węgierskiemu. W przypadku wygranej wojny mieli zapewnione tereny Trentino, Istrii i część Dalmacji. Armia Cesarstwa, która toczyła wojnę w Serbii od sierpnia 1914 roku, miała już przygotowaną linię obrony.
* Po wypowiedzeniu wojny przez Włochy, wojska austriackie opuściły Cortinę d’Ampezzo, która należała od 1511 roku do Habsburgów. Wycofywały się wzdłuż ufortyfikowanej linii obronnej zbudowanej pod koniec XIX wieku. Jednym z punktów oporu był Fort Tre Sassi przy Przełęczy Valparola.
* Wojska posuwały się w dolin Badia i Pusteria. Do starcia z wojskami austriackimi na Przełęczy Valparola doszło 5 lipca 1915 roku. Artyleria włoska zgrupowana pod Cinque Torri rozpoczęła ostrzeliwanie fortu z moździerzy różnego kalibru. Już pierwszego dnia mury budowli zostały uszkodzone. Pociski zniszczyły dach, co jest dzisiaj widoczne. Oddziały broniące fortecy nie zdołały jej obronić. Było wielu rannych i zabitych. Fort opuszczono.
* W latach 1930-40 usunięto pancerze fortyfikacyjne, kopuły obrotowe, belki żelazne. Zachowano ślady po ostrzale artyleryjskim podczas Wielkiej Wojny.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- film autorki
- o pamiątkach Wielkiej wojny wokół Cinque Torri w naszym portalu
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz