Stambuł
Hagia Sophia – budowla tysiąclecia

Hagia Sophia uważana jest za najwspanialszą budowlę pierwszego tysiąclecia naszej ery. Powstała na miejscu dwu wcześniejszych świątyń chrześcijańskich wzniesionych na północ od Wielkiego Pałacu cesarzy rzymskich i bizantyjskich.
fot: Cezary Rudziński
Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
Wracam na dół, obchodzę cały ten kompleks dookoła. Koniec zwiedzania i sporo rozczarowań...
  • Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
  • Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
  • Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
  • Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
  • Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
  • Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
  • Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
  • Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
  • Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
  • Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
  • Stambuł. Hagia Sophia – budowla tysiąclecia
Uwaga! Materiał został zamieszczony w naszym portalu już ponad rok temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Ogrom nawy głównej, przestrzeni zamkniętej od góry kopułą na wysokości prawie 56 metrów, a więc 18 pięter, robi na mnie wrażenie za każdym razem, gdy jestem w bazylice Hagia Sophia – Mądrości Bożej w Stambule.

Trudno się dziwić. Uważana jest przecież za najwspanialszą budowlę pierwszego tysiąclecia naszej ery. Powstała na miejscu dwu wcześniejszych świątyń chrześcijańskich wzniesionych na północ od Wielkiego Pałacu cesarzy rzymskich i bizantyjskich.

Trzecia bazylika

Pierwszą zbudowali Konstantyn I i Konstantyn II w latach 326-360. A gdy ona spłonęła w 404 roku, odbudował ją, jako drugą, Teodozjusz II w 415 r. Ale i ona uległa zniszczeniu w 532 roku podczas rewolty. Wówczas Justynian I Wielki polecił architektowi Izydorowi z Miletu i inżynierowi oraz matematykowi Artemiuszowi z Tralles kolejną odbudowę, a właściwie wzniesienie nowej, ogromnej świątyni. Największej i najważniejszej – koronacyjnej katedry cesarzy Bizancjum. Powstała w rekordowym, jak na tamtą epokę czasie i wyświęcona została już w 537 roku. Ten pośpiech, a być może błędy konstrukcyjne – nikt wcześniej nie zbudował tak ogromnej kopuły – spowodowały, że zapadła się ona w 558 r. podczas trzęsienia ziemi. Odbudował ją, podwyższając o 5 metrów i wzmacniając główne filary, Izydor Młodszy – wnuk pierwszego budowniczego, w 562. I chociaż świątynia później kilka razy płonęła i uszkadzały ją kolejne trzęsienia ziemi, ograbiano ją, a ikonoklaści niszczyli mozaiki przedstawiające Chrystusa, Matkę Bożą, świętych oraz cesarzy, przetrwała do naszych czasów w nadanym jej wówczas kształcie. Zmiany nie naruszające bryły, a tylko jej otoczenie, zaszły dopiero po zdobyciu Konstantynopola w 1453 roku przez Mehmeda II Zdobywcę. Natychmiast polecił zamienić bazylikę w meczet.

Gdy była meczetem…

Dobudowano wówczas pierwszy, ceglany minaret i nazwano go jego imieniem. Następne trzy, kamienne, zaprojektował i wzniósł, wraz z podstawami wzmacniającymi mury świątyni i konstrukcję kopuły, najsłynniejszy architekt tamtej epoki, Mimar Sinan. Zmian, wprowadzanych sukcesywnie, było oczywiście więcej. Wewnątrz powstał mihrab wskazujący kierunek Mekki, kazalnica, loża sułtańska oraz m.in. biblioteka Mahmuda I. Dodano medaliony z wykaligrafowanymi, oczywiście alfabetem arabskim, imionami Allaha, Mahometa i pierwszych czterech kalifów oraz dwu wnuków proroka.

Mauzoleum sułtanów

Usunięto też część mozaik z zabronionymi przez islam wizerunkami. Ale wiele najpiękniejszych, podobno na rozkaz sułtana, tylko zatynkowano lub zamalowano. Dzięki czemu przetrwały one do naszych czasów. Zachowano tylko mozaikę z podobizną Marii, jako matki czczonego przez wyznawców islamu proroka Jezusa. Przylegające do murów bazyliki duże i wysokie, pokryte dachem i kopułą baptysterium z VI wieku zamieniono na grobowiec dwu sułtanów. Na zewnątrz świątyni, ale obecnie wewnątrz jej ogrodzenia, zbudowano też trzypoziomowe, pokryte kopułami, mauzolea innych sułtanów: Selima II w 1577 według projektu Sinana, Murada III w 1599 oraz Mehmeda III. A także, w 1740 r., fontannę w stylu tureckiego rokoka do rytualnych ablucji przed modłami. Jej dach na planie sześciokąta opiera się na ośmiu kolumnach z arkadami, a pokryty jest kopułą na ośmiokątnym bębnie.

Czytaj dalej - strony: 1 2

Poczytaj więcej o okolicy:

 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij