Stambuł
Hagia Sophia znów meczetem
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Sułtan Mehmed II Zdobywca po zdobyciu w roku 1453 Konstantynopola natychmiast polecił zamienić ją w meczet. Nie był to pierwszy w historii przypadek takiej zamiany. Wielokrotnie w kościoły chrześcijańskie przekształcano budowle antyczne, podobnie jak kilka wieków później meczety. Przykładów odwrotnej zmiany przynależności religijnej, zamiany chrześcijańskich świątyń w meczety, jest mnóstwo.
Jedna z wielu
Także w Stambule, gdzie podobny los spotkał m.in. również bizantyjski kościół p.w. Chrystusa na Chorze („Na wsi”, bo za ówczesnymi murami miejskimi Teodozjusza). Zamiany kościołów czy cerkwi między wyznaniami: katolickim, protestanckimi i ortodoksyjnymi prawosławnymi można liczyć w setkach. Ale nie przypominam sobie przykładu zamiany dawnej świątyni, później muzeum, ponownie w miejsce modłów. Przynajmniej z tych sławnych. Pomijam oczywiście sobory i cerkwie zamieniane przez komunistów w muzea ateizmu, sale gimnastyczne, koncertowe, czy magazyny.
Islamizacja bazyliki Hagia Sophia przyniosła duże zmiany zarówno we wnętrzach, jak i wyglądzie zewnętrznym. Z czterech otaczających ją minaretów, pierwszy, ceglany, nazwany imieniem Mehmeda II Zwycięzcy, zbudowano wkrótce po zamianie bazyliki w meczet. Natomiast następne trzy są dziełem najsławniejszego architekta tamtej epoki, Kocy Mirmara Sinana. Budowniczego także przepięknego meczetu sułtana Sulejmana Wspaniałego, a obok niego grobowców jego męskich potomków oraz ukochanej żony Roksolany, byłej tatarskiej branki z Rohatyna. Oraz kilkuset innych meczetów, medres, mostów, łaźni itp. w kilku krajach.
Jaki los czeka sławne mozaiki?
W czasach gdy Hagia Sophia była meczetem, poza chyba tylko wspomnianym jednym wyjątkiem: mozaiką z wizerunkiem Marii, matki Jezusa, pozostałe dekoracje chrześcijańskie były zatynkowane. Przy czym warto przypomnieć, że podczas remontu tej świątyni prowadzonego w latach 1847-1849 pod nadzorem szwajcarskich architektów, braci Giuseppe i Gaspare Fossati, odsłonięto i odrysowano bizantyjskie mozaiki zachowane po szaleństwach ikonoklastów – niszczycieli wizerunków oraz zniszczeniach w trakcie pożarów, trzęsień ziemi itp. Po czym ponownie je zatynkowano.
Odsłonięto je, gdy bazylikę przekształcono w muzeum. Jakie zmiany czekają obecnie tę wspaniałą budowlę, jeden ze skarbów dziedzictwa ludzkości, na razie nie wiadomo. Decyzja Erdoğana wzbudziła już protesty i zaniepokojenie na świecie, m.in. oświadczenie Cerkwi Prawosławnej. Pod znakiem zapytania stoi również dostępność tego zabytku dla turystów. Czy nadal będzie on traktowany jak muzeum, tj. z wstępem z biletami, czy tylko jako świątynia? Na szczęście w Turcji, odmiennie niż w niektórych innych krajach muzułmańskich, „niewierni” nie mają, przynajmniej na razie, zakazu wstępu do meczetów. Ale jak będzie w tym przypadku, czas pokaże.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- Dzieje tej ogromnej budowli, z kopułą o wysokości prawie 56 metrów, a więc około 18 pięter, były długie i skomplikowane. Pisałem na ten temat obszerniej w 2015 roku, po moim ostatnim w niej pobycie. Relacja nadal jest do przeczytania na naszych łamach.
W pobliżu Hagia Sophia jest jakaś Cysterna Bazyliki . Byłeś tam też ?