Gidle
Jedna wieś, trzy kościoły
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W drodze pomiędzy Radomskiem a Częstochową zatrzymać się warto w Gidlach. Ta ? ni wieś, ni miasto ? wioska z rynkiem i rozbudowanym układem ulic, bogata jest w obiekty zabytkowe: trzy kościoły i cmentarz.
Nazwa miejscowości brzmiąca w XIII wieku Gidzielice, potem Gidzle pochodzi od właścicieli włości ? rodziny Gidzielskich herbu Poraj. Parafia w Gidlach istniała już prawdopodobnie w XII w. Wymienia się Gidle w akcie świętopietrza z 1398 r. oraz w dokumencie wizytacji prymasa Jana Łaskiego w 1521 r.
Kościół parafialny p.w. św. Marii Magdaleny
Pierwszy drewniany kościół powstał w końcu XII w. ? jeśli data 1173 na belce nad drzwiami oznacza rok jego budowy. Wybudowany z drzewa modrzewiowego kościółek pokryty gontem i o ścianach oszalowanych gontem, ulegał przebudowie w ciągu wieków, przy czym gruntownie został wyremontowany w wieku XVIII, z którego pochodzą m.in. wiązania dachowe i kruchta. Po przeniesieniu duszpasterstwa parafialnego do kościoła pokartuzkiego w XIX w. kościół zaczął marnieć. Był nawet wykorzystywany na stajnię dla owiec i magazyn. Uratowany został przed kompletnym zniszczeniem, gdy w 1921 r. przeprowadzono jego kompletną restaurację.
Kościół p.w. Matki Boskiej Bolesnej
Pokartuzki, barokowy kościół zbudowany został w połowie XVIII wieku w miejscu drewnianego eremu kartuzkiego, ufundowanego przez dziedziczkę włości Zuzannę Oleską, która sprowadziła ten zakon do Gidel w 1641 r.. Zapisała ponadto zakonowi dobra, w tym również Gidle. Kasacja zakonu w Królestwie Polskim nastąpiła w 1819 r. Opuszczony ostatecznie przez zakonników klasztor był przez czas jakiś i fabryką płócien i magazynem zbożowym. Kościół został odrestaurowany na przełomie XIX i XX w. Ta późnobarokowa świątynia ma wiele elementów rokokowego wystroju z drugiej połowy XVIII w., wykonanych przez zakonników: intarsjowane stalle, ławki, konfesjonały, drzwi do zakrystii.
Bazylika Mniejsza p.w. Wniebowzięcia NMP
Wraz z klasztorem dominikanów jest maryjnym sanktuarium, sławnym dzięki maleńkiej, cudownej figurce Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Barokowy kościół z dwiema wieżami powstał w połowie XVII w. a jego architektem był Jan Buszta. Wnętrze kościoła ozdabia gipsatura i sztukateria z XVII w. Kościół ma dwie kaplice. Jedna poświęcona jest św. Jackowi, pierwszemu polskiemu dominikaninowi, druga ? Najświętszej Marii Panny przechowuje w ołtarzu cudowną figurkę. Prowadząca do wnętrza kaplicy rokokowa trójdzielna brama z kręconymi kolumnami to ? obok ołtarza głównego ? piękny element rokokowego wystroju kościoła.
Spacer po niewielkich Gidlach dostarczyć może rozmaitych wrażeń, prezentując bogatą i długą historię.
Warto wiedzieć
* Gidle położone są na północnym skraju Jury Krakowsko-Częstochowskiej, w dorzeczu Odry, u zbiegu rzeki Wiercicy i potoku Wierciczka.
* Gidle są siedzibą gminy Gidle, którą zamieszkuje ok. 6500 mieszkańców; w samych Gidlach mieszka ok.1600 osób.
* W 1819 r., w roku kasacji zakonu kartuzów w Królestwie, Samuel Linde zabrał z klasztoru w Gidlach 116 woluminów ksiąg do Biblioteki Publicznej w Warszawie, której był dyrektorem. Powszechnie wiadomo, że zakonnicy zajmowali się przepisywaniem ksiąg kościelnych, snycerstwem, malarstwem, stolarstwem.
Dorzeczu Warty a nie Odry
Po mojemu to dorzecze Warty należy do dorzecza Odry, więc bym się nie czepiał