Góra Kalwaria
Jerozolima dwu religii

Nowa Jerozolima była siedzibą dominikanów, dominikanek, bernardynów, franciszkanów, pijarów i marianów. Biskup-poeta Ignacy Krasicki kpił sobie w jednej fraszek z tego, że więcej tu kościołów niż szynków i zachęcał, aby to zmienić...
fot: Cezary Rudziński
Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
W 1672 r. na skrzyżowaniu dwu głównych tras komunikacyjnych usypano niewysoki, sztuczny wzgórek, na którym z fundacji biskupa wzniesiono barokowy kościół filialny p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego ?Na Górce?.
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
  • Góra Kalwaria. Jerozolima dwu religii
Uwaga! Materiał został zamieszczony w naszym portalu już ponad rok temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Dziś miasto jest jednym z najciekawszych założeń architektonicznych Mazowsza. Zbudowano je na planie krzyża łacińskiego, jakim był zapoczątkowujący dzieje miejskie Góry Kalwarii barokowy zespół sakralny Kalwarii. Założenie to zachowało się tak dobrze, że miasto wpisane zostało w 1990 r. na listę zabytków. Zwiedzanie zaczynamy oczywiście od kościoła ?Na Górce?.

Atrakcje z bliska

Stoi on w najstarszej części miasta, w jego centralnym punkcie. Zajmuje zachodnią pierzeję długiego placu między ulicami  Piłsudskiego i 3. maja. To kościół filialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, aż się prosi od odnowienie z zewnątrz. Wnętrze kościoła jest bardzo skromne, z duży krucyfiksem i obrazem Madonny na ścianie za posoborowym ołtarzem. Na ścianach bocznych nad wejściami znajdują się dwa duże malowidła o tematyce związanej z Ukrzyżowaniem. Cennym zabytkiem jest niewielka, w ramie za szkłem, pieta ? flandryjska płaskorzeźba z masy woskowej pokrytej częściowo barwną polichromią. Włosy i broda Jezusa wykonane zostały z naturalnych, ciemnych ludzkich włosów, a tylna ściana skrzyni wyłożona jest jedwabiem z haftowanym widokiem Jerozolimy. Dzieło to odnowiono 2010 roku. W krypcie pod ołtarzem centralne miejsce zajmuje przeszklona trumna ze zmumifikowanymi zwłokami biskupa Wierzbowskiego.

Pobernardyński zespół klasztorny z kościołem pw. Niepokalanego Poczęcia NMP zbudowano według projektu Jakuba Fontany  w 1759 r. Odrestaurowano go w czasach gdy należał (do 1864 r.) do bernardynów. Od 1952 r., wraz z innymi budynkami należy, do marianów. Wnętrz barokowo-rokokowych, z amboną z XVIII w. i sarkofagiem św. Waleriana z czarnego marmuru  nie udało mi się jednak zobaczyć, gdyż kościół w sobotnie przedpołudnie był zamknięty. Podobnie zresztą, jak stojąca na nadwiślańskiej ogrodowej, kościelnej skarpie kaplica św. Antoniego z Padwy. Ale jej wnętrze, przez kratę, można oglądać. Kaplicę zbudowano w II połowie XVIII w. W jej we wnętrzu jest ołtarz i neorokokowa polichromia z 1903 r.

Sanktuarium na Mariankach

Do ciekawych tutejszych zabytków sakralnych należy wspomniany już kościół rektoralny pw. Opatrzności Bożej na Mariankach. Znajduje się on w spokojnym, zielonym miejscu na południowy-zachód od centrum miasta. Ufundował go w 1674 r. biskup Stanisław Wierzbowski jako Wieczernik tworzonej Kalwarii. We wnętrzu znajduje się m.in. barokowy obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVII wieku, dwie dużych rozmiarów rzeźby ? figury św. Jozefa i króla Francji św. Ludwika IX  ? patrona pielgrzymów. A także wielki marmurowy sarkofag ks. Stanisława Papczyńskiego (1631-1701), założyciela i pierwszego przełożonego zakonu marianów, beatyfikowanego w 2007 i kanonizowanego w 2016 roku. Przy kościółku stoi kamienny posąg tego świętego, w obszernym zaś lesie-ogrodzie dom pielgrzyma i muzeum Stanisława Papczyńskiego i zakonu Marianów. Obok jest również niewielka droga krzyżowa.

Żydowskie pamiątki w remoncie

W odróżnieniu od katolickich, zabytki i pamiątki pożydowskie są skromniutkie. Jeżeli oczywiście pominąć większość domów w starej części Góry Kalwarii, które przed Holokaustem należały do Żydów. Nadal główny cel pielgrzymek chasydów ? sąsiadujące ze sobą dwór cadyka Altera z 1859 r. i Beit hamidrasz ? Dom Modlitwy z 1903 r., prywatny dom studiów religijnych rodziny cadyka są dostępne tylko z zewnątrz. W 2014 r. na mocy wyroku sądowego przejęła je żydowska Fundacja Pamięć dla Przyszłych Pokoleń, założona przez potomków Altera. Od tamtej pory obiekty ?są w remoncie?, bo podobno spadkobiercy nie mogą się dogadać w sprawie przyszłości i szczegółów remontu tych obiektów.

Tablica na otaczającym je płocie, informująca w trzech językach o remoncie, zawiera błąd, gdyż zamknięta jest nie ?synagoga?, lecz dawny rodzinny dom modlitwy i dwór cadyka. Dawna synagoga miejska z 1903 r. przy pobliskiej ulicy Pijarskiej, po przebudowie mieści obecnie galerię handlową. Natomiast kirkut, założony w 1826 r. na obrzeżach miasta cmentarz żydowski z zachowanymi około 100 macewami, jest zamknięty, gdyż ? jak się dowiedziałem ? posiadacz klucza zmarł.

 

Czytaj dalej - strony: 1 2

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 27 września 2018; Aktualizacja 12 października 2018;
 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij