Plasy
Klasztor cystersów i sławny Metternich

Początek temu miejscu dał, fundując tu w 1144 roku, klasztor, jeszcze książę, późniejszy czeski król Władysław II (Vladislav, ok. 1110-74) z dynastii Przemyślidów. W ramach zasiedlania pustych obszarów królestwa.
fot: Cezary Rudziński
Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
  • Plasy. Klasztor cystersów i sławny Metternich
Uwaga! Materiał został zamieszczony w naszym portalu już ponad rok temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Duży barokowy klasztor, z metryką od 1144 roku, zbudowano na ponad pięciu tysiącach dębowych słupów wbitych w bagnisty grunt. Z przemyślnym, działającym nadal, systemem podziemnego nawadniania, dzięki czemu są twarde jak skała.

To najkrótsza prezentacja dawnego opactwa cystersów, a później własność potężnego austriackiego ministra spraw zagranicznych i kanclerza, księcia Klemensa Lothara Wenzela Metternicha-Winneburga-Ochsenhausena (1773-1859).

Zespół budowli stoi w 2,8-tysiecznym miasteczku Plasy, położonym 21 km na północ od Pilzna. W głębokiej dolinie rzeczki Strzały (Střela) i wpadających do niej trzech potoków, otoczonej wysokimi do 1000 metrów wzgórzami. Początek temu miejscu dał, fundując tu w 1144 roku, klasztor, jeszcze książę, późniejszy czeski król Władysław II (Vladislav, ok. 1110-74) z dynastii Przemyślidów. W ramach zasiedlania pustych obszarów królestwa. Chociaż na miejscu, w którym ludzie mieszkali już w okresie halsztackim, we wczesnej epoce żelaza.

Okres rozkwitu i upadku

Ich ślady, m.in. grodziska, znaleziono tu jednak dopiero w latach 30. XX wieku. A sam klasztor, początkowo niewielki, który zbudowali cystersi sprowadzeni nad rzeczkę Plasy w roku następnym, stanął na miejscu wcześniejszej siedziby książęcej. Obok niego powstała niewielka osada. Rozwijał się on i wzbogacał, m.in. dzięki darowiznom. Wiadomo, że w roku 1202 zbudowano tu romańską, kamienną bazylikę, konsekrowaną w dwa lata później. Szczytowym, pierwszym okresem zamożności i znaczenia tego klasztoru, były czasy panowania króla Wacława I (ur. w 1205, rządził 1230-1253).

Posiadał on ponad 50 wsi i sporo, również przynoszących dochody, przywilejów. Tamten okres zakończyły jednak wojny husyckie. W roku 1421 husyci spalili go, po czym nastąpiły dwa wieki jego upadku. Dopiero po historycznej bitwie pod Białą Górą (obecnie w granicach Pragi) w 1620 r., zakon zaczął odzyskiwać część dawnego majątku. W pierwszej połowie XVII w. nastąpiło odrodzenie tutejszego opactwa. Za czasów opatów Trojera i Tyttla odbudowano, a właściwie zbudowano na nowo, już w stylu baroku, obecny ogromny klasztor, budynki konwentu, prałatury, spichlerze i inne obiekty.

Perła architektury baroku

Budowniczymi byli znani i popularni wówczas europejscy architekci i artyści: Jean Baptiste Mathey, Jan Blažej Santino-Aichel, Kilian Ignac Dienzenhoffer i inni. Powstał jeden z najwspanialszych barokowych klasztornych zespołów architektonicznych nie tylko w Czechach. Opactwo i osada rozwijały się aż do czasu decyzji austriackiego cesarza Józefa II Habsburga (1741-90), który w roku 1785 zlikwidował tutejszy klasztor, podobnie jak wiele innych w monarchii. Jego majątek przejął fundusz religijny (Náboženský fond). A od niego cale dobra odkupił w 1826 r. wspomniany już kanclerz Metternich.

Najpotężniejszy polityk ówczesnej Europy, a zarazem świetny gospodarz w Plasach. To jemu osada zawdzięczała dynamiczny rozwój. A jego ród rządził tu aż do konfiskaty majątku przez państwo czechosłowackie w 1945 r. Metternich zbudował tu hutę żelaza, która swoimi metalowymi wyrobami zaspokajała potrzeby okolicznego rolnictwa i rzemiosła oraz domy dla hutników. Dokonał wielu przebudów, założył park angielski, przyczynił się do wzrostu liczebności mieszkańców osady, przekształcił ją w kulturalne i historyczne centrum całego regionu. Mieszkańcy wybrali go nawet starostą.

Ni wieś, ni miasteczko

Wybór przyjął z wdzięcznością, chociaż wobec innych obowiązków, funkcję tę przekazał swojemu zastępcy. Ale podziemia kościoła św. Wacława na cmentarzu, przebudowanego w stylu klasycystycznym, przekształcił w rodową nekropolię, w której również sam został w roku 1859 pochowany. A jego grobowiec stanowi obecnie jedną z atrakcji Plasów. Chociaż wybiegając nieco w przyszłość wspomnę, że kilkakrotne próby uzyskania przez tę osadę statusu chociażby miasteczka, kończyły się niepowodzeniem. Władze, m.in. w 1902, ale także już czechosłowackie w latach 1928 i 1931, odrzucały wnioski i petycje w tej sprawie, m.in. argumentem, że osada nie posiada własnego budynku szkoły.

Czytaj dalej - strony: 1 2

Poczytaj więcej o okolicy:

 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij