Máriánska Týnice
Barok dokończony w… XXI wieku
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Máriánska Týnice, to dawny cel pielgrzymek do „cudownej” późnogotyckiej rzeźby Zwiastowania. Nazywana była Panną Marią Deszczową, gdyż modlitwa do niej, według ówczesnych wierzeń, sprowadzała opady w okresach suszy, a także uzdrawiała i ochraniała ludzi.
Sanktuarium to należy do pereł szczytowego okresu czeskiego baroku w architekturze. Jego najpełniejszy, a zarazem najpiękniejszy widok jaki znam, to zdjęcie z lotu ptaka opublikowane na okładce folderu tego – współcześnie – muzeum. Na pierwszym planie okładkowego zdjęcia znajduje się piętrowy, z wysokimi dachami pokrytymi czerwoną dachówka, pałac, nazywany skromnie probostwem. To główne wejście do tego zespołu architektonicznego. Za nim stoją dwie bliźniacze wieże z barokowymi hełmami, z których jedna jest dzwonnicą, a druga zegarową. Od nich rozpoczynają się krużganki wytyczonych na wschód i zachód na planie kwadratów wirydarzy, nazywanych tu ambitami, z wewnętrznymi ogrodami.
Dzieło architekta Santiniego
Północne skrzydła tych krużganków łączą się z główną budowlą – kościołem wzniesionym na planie greckiego krzyża, ale z ramionami w postaci sześcioboków pokrytych niezbyt wysokimi dachami. Całość zaś łączy duża kopuła z latarnią zakończoną cebulastą kopułką z krzyżem. To barokowe cacko zaprojektował wybitny w tamtym czasie architekt Jan Blažej Santini-Aichel (1677-1723). Budowano je od roku 1711 do 1768, czyli także już po śmierci projektanta, według jego rysunków. Ale nie dokończono z braku środków, a później kasacji klasztoru. Nie wzniesiono wówczas wschodniego wirydarza z arkadami.
Trzy wieki później
Budowę drugiego wirydarza w Máriánske Týnice dokończono dopiero w trzy wieki później, w roku 2021! Ale na ten temat nie ma ani słowa we wspomnianym folderze w języku czeskim, ani w innych publikacjach, jakie znalazłem na miejscu. Podobnie na oficjalnej tablicy z ważnymi datami w dziejach tego zabytku. Być może dlatego, że kończą się one na roku 2003 – przekazania tego zespołu z majątku państwa, krajowi (województwu) Pilzeńskiemu.
A dzieje tego miejsca sięgają roku 1230!. Wówczas to bogaty ale bezpotomny właściciel ziemski Roman z Týnce podarował swoją siedzibę, a także cały majątek z kilkoma sąsiednimi wsiami, klasztorowi cystersów w Plasach, o którym niedawno pisałem. Mnisi postawili w Tynku kościółek pielgrzymkowy św. Piotra i Pawla, dla którego w XVI w. wyrzeźbiono w drewnie wspomnianą późnogotycką, dwuczęściową rzeźbę Zwiastowania Panny Marii.
Upadki i wzloty
Upadek klasztoru w okresie wojen husyckich, a następnie wojny trzydziestoletniej (1618-48) zahamował także tu dalsze prace. Stały się one możliwe dopiero pod koniec XVII oraz w XVIII wieku, w okresie ponownego rozkwitu i bogactwa opactwa cystersów w Plasach. Przerwanych jego kasacją w 1784 roku, podobnie jak wielu innych w cesarstwie austriackim.
Ale wcześniej wspomniany kościółek został ograbiony, zniszczony, później, za opata Jakuba Vrchoty, odbudowany i rozbudowany oraz przekształcony w miejsce pielgrzymkowe do, sławnej już M.B. Deszczowej. Opat Plesów, Ondřej Trojer polecił wysadzić dwukilometrową drogę z pobliskich Kralovic lipami, tworząc monumentalną aleję lipową. Niestety, do naszych czasów dotrwało już tylko jedno drzewo.
Opat Eugen Tytll
Pomijając szczegóły wspomnę, że przebudowę, a praktycznie budowę nowego kompleksu, kolejny opat, Eugen Tytll, zlecił wspomnianemu już architektowi Santiniemu, autorowi także barokowego projektu ogromnego opactwa w Plasach. Jednak po kasacji klasztoru cystersów w Plasach kompleks zaczął, a także pielgrzymkowa Máriánska Týnice, popadać w ruinę.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz