Agia Napa
Klasztor w Świętym Gaju
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Święty Gaj ? tak tłumaczy się nazwę Agia Napa ? tej popularnej obecnie miejscowości wypoczynkowej na Cyprze.
Najstarsza dotycząca tego miejsca legenda głosi, że podczas polowania pies myśliwego znalazł w leśnej jaskini ikonę Matki Bożej, która okazała się być cudowną. I ona, a także pas Bogurodzicy, przyciągają tu nadal wiernych, zwłaszcza kobiety mające trudności z zajściem w ciążę i urodzeniem dziecka. Bo modlitwa tu podobno im pomaga. Według tradycji i prawdopodobnych ustaleń, ta bizantyjska ikona typu Oranta, a więc stojącej i modlącej się Marii z Jezusem w medalionie na piersiach, ukryta została w tej jaskini w okresie ikonoklazmu ? w którym w VII-VIII wieku zabroniono oddawana czci świętym obrazom, uznając to za bałwochwalstwo.
Frankowie i Wenecjanie
Wieść o cudownej ikonie przyciągała do jaskini coraz więcej wiernych. Z czasem powstał w tym miejscu ośrodek monastyczny, a z zewnątrz dobudowywano kolejne budynki z żółtego kamienia. Według źródeł cerkiewnych pieczarę tę rozszerzono już w latach 1081-1191 tworząc świątynię i odprawiając w niej nabożeństwa. Po zajęciu Cypru przez Franków w 1191 r. zbudowano północną basztę, pomieszczenia mieszkalne, akwedukt doprowadzający wodę wypływającą w klasztorze z wykutego, kamiennego łba dzika oraz łacińską kaplicę. Późniejszy, w znacznym stopniu zachowany do naszych czasów, wygląd monastyru wiązany jest z okresem panowania na wyspie Wenecjan.
Według kolejnej legendy w tutejszej jaskini schroniła się córka weneckiej arystokratycznej rodziny, gdy rodzice nie akceptowali jej ślubu z człowiekiem niższego stanu. Miało to wydarzyć się około roku 1500, a źródła cerkiewne podają, że to w tamtym okresie, w latach 1489-1571, gruntownie przebudowano i rozbudowano kompleks klasztorny. Do świątyni w pieczarze dobudowano z zewnątrz pomieszczenia dla pątników oraz cele dla mniszek. Był to bowiem początkowo klasztor żeński, który działalność rozpoczął w roku 1530 i poświęcony został ?Pani lasów?.
Rozbudowa w okresie Odrodzenia
Taką inskrypcję, datowaną tym rokiem, odkrył i skopiował Alexander Drummona. Ale miejsce to już przed rokiem 1366, z którego pochodzi najstarsza o nim wzmianka pisemna, nazywano Agia Napa ? Święty Gaj lub Las. I nie wiadomo w jakich okolicznościach, ale na pewno przed rokiem 1668, przekształcony został on w monastyr męski. W okresie Odrodzenia, w XV-XVI w. miano rozbudować basztę, w której znalazły się pokoje ihumeni ? przeoryszy. Klasztor otoczono też murami obronnymi. Pielgrzymowali do niego chrześcijanie różnych wyznań.
Po zajęciu Cypru przez Turków w roku 1571 monastyr przekazano cerkwi prawosławnej. Wiadomo, że w XVII w. należały do niego obszerne tereny ziemskie, mnichów przybywało, zaś ziemię dzierżawiono miejscowym rolnikom, którzy osiadali w pobliżu, zwłaszcza po epidemii dżumy w Salonikach, w Grecji. Zbudowano też na ich potrzeby młyn do wytłaczania oliwy z oliwek. Ścisłych dat dotyczących tego monastyru, świętej ikony i pasa Bogurodzicy, znanych jest niewiele. W 1546 r. świętą ikonę opisał dosyć dokładnie czeski podróżnik Oldrzych Prefata, a 1625 r. klasztor Pietro Della Valle. Sporo szczegółów o niej i klasztorze napisał w 1735 r. cypryjski arcybiskup Tiloteusz (Filofiei)
Niezwykłe dzieje ikony i pasa Matki Bożej
Z innych źródeł wynika, że w roku 1758, pod panowaniem brytyjskim, nie było już w nim mnichów, ani innych stałych mieszkańców, a obiekt był zapuszczony. Odnowiony został dopiero w roku 1813, ale już nie jako własność wspólnoty zakonnej, lecz obiekt wynajmowany miejscowym rolnikom. Zaś cerkiew została parafialną. Historycznej świętej ikony już wówczas w klasztorze nie było. Została bowiem ukradziona lub spłonęła w pożarze około roku 1800. W 1850 r. przedstawiciele znanej szkoły ?pisania? ikon Kornarosa namalowali drugą, też w stylu Oranty. Stanowiła ona mieszaninę stylu bizantyjskiego, łacińskiego i cypryjskiego.
Dodaj komentarz