Kotorska starówka jest nie tylko najpiękniejsza w Czarnogórze, ale jest też uważana za najwspanialszą średniowieczną w całej dawnej Jugosławii.

W odróżnieniu od placów i placyków, kotorskie kręte i nierzadko strome uliczki nie mają w większości nazw, chociaż domy zaopatrzone są w widoczne numery. Oprócz nich uwagę turystów przyciągają przede wszystkim zabytki architektury sakralnej i świeckiej. Samych kościołów i cerkwi jest tu kilkanaście. W większości romańskich, przynajmniej początkowo, gdyż trzęsienia ziemi powodowały zniszczenia niektórych, a odbudowa po stuleciach odbywała się według aktualnej mody. Tak było np. w przypadku kościoła św. Klary (Sv. Klare) z marmurowym ołtarzem, który zbudowano w XVIII w na miejscu całkowicie zrujnowanej wcześniejszej świątyni pod tym samym wezwaniem.

Bramy do miasta

Na wschód od kotorskiej twierdzy stoi pofranciszkański klasztor, zaś od strony zatoki i wybrzeża jedna z trzech historycznych bram miejskich: Południowa (Južna Vrata, zwana też Vrata od Gurdića). Najstarsza, zbudowana już w IX wieku, z zachowanymi fragmentami z tamtych czasów. Główną bramą Kotoru, stojącą też nad zatoką, około 200 metrów na południowy zachód od Południowej, jest Brama Morska (Morska Vrata, nazywana tu powszechnie Vrata od Mora). Stara, ale w zachowanej do naszych czasów postaci renesansowej, którą uzyskała w 1555 roku. Również renesansowa i starsza od Morskiej o 15 lat, gdyż jej budowę zakończono w 1540 roku, po skutecznej obronie miasta przed atakiem osmańskiej floty dowodzonej przez Hayereddina Barbarossę, jest Brama Północna (Sjeverna Vrata). Bramy te stanowiły ważne elementy fortyfikacji wzniesionych przez Wenecjan, ale budowanych już przez pierwszych mieszkańców na terenie obecnego Kotoru ? Ilirów. Ale o nich, i dziejach miasta za chwilę. Fortyfikacje te zachowały się w imponującym stanie. Mają 4,5 km długości, wspinają na niedostępne górskie zbocza aż do wysokości 260 m n.p.m. Mają do 20 metrów wysokości i 15 metrów szerokości. Dzięki temu pozwalały skutecznie odpierać tureckie najazdy, m.in. w 1538 i 1657 roku. Bardziej groźne dla znajdującego się za tymi murami miasta okazały się liczne trzęsienia ziemi. Z których po ostatnim, w 1979 roku, pozostały jeszcze ślady. Nadal część domów jest zamkniętych, a nawet opuszczonych.

U św. Tryfona

Najważniejszym zabytkiem romańskim w mieście jest katedra p.w. św. Tryfona ? patrona Kotoru (Katedrala Sv. Tripuna). Pierwotnie, w IX wieku, niewielki kościół preromański, na miejscu którego w 1166 r. zakończono budowę nowego ? trójnawowej, romańskiej bazyliki. Naprawianej jednak i przebudowywanej po trzęsieniach ziemi aż do XVII wieku, w rezultacie czego miała renesansowo ? barokowy wygląd.

Przeczytaj także...

Lhasa. Pałac Potala – rezydencja dalajlamów

Autor: Cezary Rudziński

Zwiedzanie odbywa się w dosyć ostrym tempie. Przewodnicy poganiają, bo chętnych do zobaczenia pałacu Potala wewnątrz jest więcej, niż wynosi przepustowość udostępnionej trasy. Prowadzi ona przez budynki, sale, korytarze, schody, tarasy, place.

Dubrownik. Za murami, u świętego Vlacha

Autor: Adam Gąsior

Żeby obejść całe mury otaczające starówkę, musimy poświęcić nieco ponad godzinę. Warto wspiąć się na twierdzę Minčeta, by spojrzeć na miasto z lotu ptaka. Trzy duże ulice biegną równolegle do głównego deptaka Stradunu przecinającego starówkę od bramy do bramy.

Tallin. Spacerkiem po Dolnym Mieście

Autor: Erwin Jan Kozłowski

Historyczne centrum Tallina, niegdyś Rewala, posiada liczne zabytki związane z jego hanzeatycką historią, oferuje też liczne atrakcje turystyczne, które co chwila spotykamy w gęstwinie zaułków i wąskich uliczek.