Lubeka
Miasto hanzeatyckie
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
O Lubece mówi się krótko: miasto siedmiu wież, trzech noblistów, marcepana i Hanzy. Za tymi określeniami kryje się historia dziesięciu stuleci, historia niebanalna miasta portowego, miasta kupieckiego, na którego obliczu niezatarte piętno odcisnęła Liga Hanzeatycka.
Lubeka (Lübeck) jest wdzięcznym turystycznie miasteczkiem, mówię miasteczkiem mając na myśli Stare Miasto położone na ostrowie (Altstadtinsel), o maksymalnej długości ok. 2,5 km i szerokim na niewiele ponad kilometr. Oblewają wyspę wody rzeki Trawy (Trave) u jej ujścia do Bałtyku, do której od strony wschodniej, na wysokości miasta wpływa rzeka Wakenitz, rzeka po której biegła do 1989 r. wewnątrzniemiecka granica.
Pierwsze niemieckie miasto nad Bałtykiem
Pierwsza osada powstała ok. 1143 r. założona przez Adolfa II hrabiego Holsztynu i było to pierwsze nad Bałtykiem miasto niemieckie, choć silne ośrodki na tym terenie istniały wcześniej. Takim była ufortyfikowana słowiańska osada Liubice, położona ok. 6 km na północ od obecnej Lubeki, u ujścia rzeki Schwartau do Trawy i nazywana historycznie Starą Lubeką (Alt Lübeck). Spalona i zniszczona dała nazwę nowej osadzie hrabiego Holsztynu. W 1159 r. Ljubice przeszły we władanie saksońskiego księcia Henryka Lwa i z imieniem tego władcy łączy się intensywny rozwój miasta: w 1160 r. przeniesiono z Oldenburga (również założonego przez Połabian) do Lubeki siedzibę diecezji, w 1181 r. nadano jej prawa miejskie, od 1188 r. była już miastem cesarskim, a od 1226 r. na mocy przywileju Świętego Cesarza Rzymskiego Fryderyka II ? Wolnym Miastem Rzeszy. Lubeka zachowała niezależność terytorialną do 1933 r.
Pierwsze przymierze
Przywileje i położenie sprzyjało rozwojowi handlu i portu, zdobyciu silnej pozycji i zmonopolizowaniu – po wyeliminowaniu duńskiej hegemonii – transportu morskiego w basenie Bałtyku i Morza Północnego. Pierwszoplanową, niezależną rolę w Lubece odgrywała Rada Miejska, której członkami byli przedstawicie zrzeszeń kupieckich, zamożnych kupców. Spisany w 1241 r. w lubeckim ratuszu układ z Radą Hamburga, w którym zapisano: „gdyby przypadkiem zbóje albo inni źli ludzie podnieśli się przeciwko naszym albo ich mieszczanom (?) to wszystkie koszta i wydatki związane z niszczeniem i tępieniem tych zbójów zarówno my razem z nimi jak i oni razem z nami powinniśmy równo ponosić”, jest świadectwem podejmowania wspólnego działania zapewniającego ochronę statkom, towarom i handlowi przed piractwem. Ten układ uznaje się za impuls do powstania – związku, porozumienia, zrzeszenia, ligi miast – po prostu Hanzy.
Wielka wspólnota kulturowa
Do Lubeki i Hamburga dołączały inne miasta, bowiem jedność i wspólne działanie dawało również przywileje – celne czy podatkowe – uzyskiwane u lokalnych władców. Hanza to wielki temat i fenomenalne zjawisko. I chociaż zasadniczym jej celem było zdobywanie korzyści ekonomicznych, to powstała wielka wspólnota kulturowa miast hanzeatyckich, której materialne ślady i drzemiąca w mieszkańcach świadomość historycznej przeszłości nadal są żywe. Hanza funkcjonowała intensywnie przez trzysta lat, a jej upadek nastąpił w połowie XVI w. Gdy na początku XIX w. ukazało się opracowanie niemieckiego historyka Georga Friedricha Sartoriusa o historii Związku Hanzeatyckiego (Geschichte des Hanseatischen Bundes), Hanza stała się modna. Od 1806 r. Lubeka, która była motorem jej działania i „głową” zaczęła używać godności: Hanzeatyckie Miasto Lubeka.
Na liście UNESCO
W noc poprzedzającą Niedzielę Palmową 28 marca 1942 r., po nalocie dywanowym (pierwszym nalocie RAF-u skierowanym na duże miasta niemieckie), Stare Miasto straciło ok. 20 proc. historycznej substancji architektonicznej i urbanistycznej. Ale klimat pozostał, a historyczny rdzeń Hanzeatyckiego Miasta Lubeka w 1987 r. znalazł się na liście obiektów dziedzictwa kulturowego UNESCO. To wystarczająca zachęta, aby Lubekę odwiedzić.
Warto wiedzieć
* Nowa Hanza, to skrót organizacji byłych miast hanzeatyckich, która narodziła się w 1980 r. na pierwszym zjeździe w hanzeatyckim mieście Zwolle w Holandii. Nowa Hanza jest płaszczyzną współpracy kulturalnej. Przystąpiły już do niej (w 2014 r. Malbork) 182 miasta z 16 krajów Europy.
* Na tablicach rejestracyjnych w Niemczech, niektóre miasta hanzeatyckie, jako pierwszą używają literę H: Lubeka – HL, Brema – HB, Rostock – HRO.
* Lubekę uważa się za europejską stolicę marcepana.
Poczytaj więcej o okolicy:
Wzdłuż niemieckiego wybrzeża
Od współdzielonej z nami wyspy Uznam aż po uhonorowane wpisem na listę UNESCO morze wattowe. Posuwamy się krok po kroku zaglądając w najciekawsze miejsca...
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz