Budišov
Miasteczko na łupkach iłowych
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Budišov to miejscowość na pograniczu Śląska i północnych Moraw, położona między Wzgórzami Oderskimi i Niskim Jesionkiem.
Barokowa katedra p.w. Wniebowzięcia Marii Panny z rokokowym wnętrzem wzniesiona w 1755 roku, współcześnie jest tylko kościołem parafialnym. Ale nadal nazywana jest tu tradycyjnie katedrą. Stanowi ona bowiem główny, a zarazem najbardziej widoczny zabytek Budišova, przypominając okres jego świetności.
Srebro dla mennicy w Kutnej Horze
Najstarsza pisana wzmianka o mieście pochodzi z 1301 roku. Wiadomo jednak, że ta pierwotnie górnicza osada powstała między 1269 a 1274 rokiem. Budziszów założono zaś przy odkrytych tu w XIII w. pokładach srebra i ołowiu w dobrach króla Wacława II. Wydobywaną tu srebrną rudę przewożono do Kutnej Hory i po wytopieniu z niej metalu bito z pozyskanego srebra w tamtejszej słynnej mennicy monety. Gdy wydobywanie rudy srebra stało się nieopłacalne, król podarował w 1305 roku Budziszów ołomunieckiej kapitule. Nie oznaczało to jednak upadku miasta. Wręcz przeciwnie, dzięki trzem kolejnym biskupom stało się ono jednym z ośrodków świetnie rozwijających się na północnych Morawach. Rozkwitał w nim handel oraz rzemiosło skupione w cechach. Jako pierwsze powstały w 1517 roku cechy szewców i kowali. Jeden z zachowanych domów w rynku należał do cechu tkaczy. I chociaż później zamieniono go na gospodę, nadal nazywany był ?Zechhaus? ? Domem Cechowym.
Barokowe zabytki
Rozwój miasta zahamowały na początku XVII w. wojny i najazdy Duńczyków i Szwedów, a następnie wojna trzydziestoletnia i wojny śląskie. Nie na tyle jednak, aby mieszkańców nie było stać na wybudowanie wspomnianej katedry. Vis a vis zbudowanego wcześniej, bo w XVII w. na tym samym niewielkim wzgórzu, zachowanego do naszych czasów barokowego ratusza. Z tamtych czasów zachował się także późnobarokowy kamienny most ze stojącym na nim posągiem św. Jana Nepomucena z roku 1725 oraz dawny młyn wodny. Obecnie siedziba głównej atrakcji miasteczka, jedynego w Czechach Muzeum Łupków. Na początku XIX w. odkryto bowiem w Budziszowie i jego okolicach duże złoża łupków iłowych. Używano ich, po odpowiednim pocięciu, jako materiału na pokrycia dachów. Tutejszymi łupkami pokryta jest częściowo m.in. katedra św. Wita oraz cały dach Teatru Narodowego w Pradze. Służyły także jako materiał na okładziny ścian domów oraz do produkcji różnych przedmiotów.
Tajemnice łupków
W XIX w. przy wydobyciu łupków pracowało nawet po ponad tysiąc osób. Trwało ono, początkowo metodą odkrywkową, a następnie w kopalniach ze sztolniami i chodnikami, aż do I wojny światowej. Równocześnie w 1872 r. władze w Wiedniu zdecydowały o uruchomieniu tu państwowej fabryki tytoniowej, która w 1905 r. zatrudniała do tysiąca robotników. Po I wojnie wznowiono wydobycie łupków w niektórych odbudowanych kopalniach. Kontynuowano je także tu i ówdzie aż do lat 90. XX w. Obecnie historii powstania i wydobycia tej ciekawej kopaliny poświęcone jest, wspomniane już muzeum łupków osadowych ? Břidlicove museum założone w roku 1996. W pomieszczeniach dawnego młyna wodnego z XVIII w. przedstawiona jest struktura geologiczna okolic i skał zawierających łupki, technika ich wydobycia, obróbki, a także produkowania z nich różnych przydatnych przedmiotów. M.in. płyt gramofonowych. Inną atrakcją jest Břidlicova stezka ? popularnonaukowa łupkowa ścieżka edukacyjna o długości 33 km, prowadząca przez dziewięć dawnych kopalń łupków. Można poznać na niej sposoby pozyskiwania łupków oraz rozbijania ich na cienkie płaty. Szczególnie polecane są wycieczki rowerowe i rozpoczynanie ich przy starym szybie kopalnianym ?Woodboys?. Za najciekawsze miejsce uważany jest kilkupiętrowy podziemny kompleks ?Černý dvůr (Czarny Dwór), w którym zimują dziesiątki tysięcy nietoperzy.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz