Mnišek
Pałac w podpraskim miasteczku
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Nie tak często zdarza się, że znana jest dokładna data powstania miasta. A tak jest w przypadku 5,5?tysięcznego obecnie Mniszka pod Brdami (Mnišek pod Brdy), odległego zaledwie o 27 km na południowy zachód od stołecznej Pragi.
Decyzja o jego założeniu, początkowo jako osady na ?Złotym Szlaku? (Zlatá stežka) łączącym Czechy z Bawarią, podjęta została 7 października 1348 r. Pierwsza pisemna wzmianka zaś znajduje się w dokumencie Maiestas Carolina cesarza i króla Karola IV (1316-78). Władca nakazał w nim, aby twierdza i miasteczko Mniszek (Mnišek) na zawsze pozostał w majątku korony i był tylko wypożyczany na określony czas zasłużonym dla niej ludziom.
Z prawem gardła
Wcześniejsza historia tego miejsca nie jest dokładniej znana. Według opowieści wcześniej stała tu osada Dubczany (Dubčany), która doszczętnie spłonęła podczas pożaru. Później na jej miejscu wzniesiono nową, przy czym pomagali w tym benedyktyńscy mnisi z klasztoru na Ostrowie koło Davli, którzy pod pasmem górskim Brdy mieli ziemię. Mieszkańcy nowej osady targowej nazwali ją Mniszkiem, później dodano do tej nazwy, aby ją lepiej zlokalizować, ?pod Brdy?, czyli pod Brdami. Handel i pobierane w nim cło przynosiły niezłe dochody. Chociaż przyciągały także rzezimieszków.
Dlatego za czasów rządzącego tu władyki, Jana z Lestkowa, Mniszek otrzymał ?prawo gardła?, czyli wykonywania wyroków śmierci na przestępcach. Średniowieczna twierdza chroniła kupieckie karawany, ale za panowania króla Wacława IV (1361-1419) przebudowana została na zameczek myśliwski. Później, zgodnie z wcześniejszym poleceniem Karola IV, była, wraz z dobrami, wypożyczania za opłaty ludziom zasłużonym dla władcy. Od początku XV wieku było to już miasto z własnym herbem oraz ambicjami, aby stać się królewskim.
Bonus dla zasłużonych
Ponieważ wspomniany władyka był katolikiem, podczas wojen husyckich tutejsza twierdza została zburzona, a i miasto znacznie ucierpiało. Po nich Mniszek przejęli w 1487 roku Vratislavovie z Mitrovic, a w 1503 roku król Władysław Jagiellończyk ( 1456-1516) przekazał im tutejsze dobra na ponad 150 lat. Oczywiście zbudowali oni tu nową siedzibę, a także pod zamkiem trzy stawy rybne oraz browar, w którym warzono specjalny gatunek ciemnego piwa. Kolejny cios miastu oraz jego właścicielom przyniosła wojna trzydziestoletnia. Wojska szwedzkie ?gościły? w nim kilkakrotnie.
Co w 1639 r. kończyło się spaleniem mniszeckiego zamku oraz dwu kościołów, zniszczeniem wodociągu i znacznymi uszkodzeniami hodowli ryb. Zaś Mniszek i okoliczne wsie wyludniły się. W roku 1655 ruiny zamku i miasta oraz otaczające go dobra kupił bogacz Engel z Engelsflussu. Ten były belgijski kuśnierz dorobił się ogromnego majątku podczas wojny trzydziestoletniej jako cesarski dostawca armii Waldsteina (Wallensteina). Za bohaterską obronę przed Szwedami Mostu Karola w Pradze otrzymał szlachectwo. Na miejscu ruin zamku poprzedników wzniósł w latach 1656-72 duży pałac.
Dzieło znanych artystów
Jako ciekawostkę wspomnę, że praski architekt Martin Reiner zbudował go według projektu Carla Luraga, sławnego architekta epoki baroku, ale w stylu późnego, północnego renesansu. Przy ozdabianiu pałacu pracowali najlepsi ówcześni artyści i rzemieślnicy. Główny portal z dwiema rzeźbami Herkulesa oraz innymi dekoracjami jest dziełem Sebastiana Bossarta. Stiuki wykonał Antonio Travellino, inne prace jego rodak Giovanni Battista Pozzo.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz