Kijów
Tysiąc lat Soboru Sofijskiego
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Czaszę głównej kopuły wypełnia ogromna mozaika Chrystusa Pantokratora – Władcy Świata. Po bizantyjsku o surowym obliczu, w otoczeniu 12 apostołów przedstawionych między oknami bębna kopuły i 4 ewangelistów, aniołów i świętych. Wspomniana już Matka Boża Oranta, której mozaika wypełnia niemal całą apsydę głównej nawy, dzięki czemu widoczna jest doskonale z wielu miejsc. Zgodnie z ówczesnymi kanonami nie brakuje również na jej ścianach wewnętrznych kompozycji upamiętniających fundatora: księcia Jarosława Mądrego z żoną i dziećmi rodziną. I, oczywiście, chrzciciela Rusi, księcia Włodzimierza I Wielkiego, też z rodziną. Bo to zapewne on rozpoczął budowę tego soboru, a Jarosław tylko ją kontynuował.
Freski, najstarsze na Rusi
Ściany, sklepienia, kolumny, wnęki drzwiowe i okienne pokrywają sceny historyczne, biblijne oraz niezliczone wizerunki świętych. Wszystko z XII wieku. W sumie ponad 260 m kw. wspaniale zachowanych mozaik i około 2 tys. m kw. najstarszych na Rusi fresków, z których tylko część uległa działaniu czasu. Są i inne cenne detale, m.in. misternie rzeźbiony w drewnie i złocony ikonostas wypełniony ikonami – chociaż z późniejszych okresów. Jednym z najwspanialszych zabytków znajdujących się w Soborze Sofijskim, w jego północnej nawie bocznej, jest sarkofag Jarosława Mądrego. Z białego marmuru, pięknie ozdobiony wykutymi na nim krzyżami, greckimi monogramami Chrystusa, ptakami, rybami oraz palmami i innymi motywami roślinnymi. Wykonany prawdopodobnie kilka wieków wcześniej w Bizancjum.
W murach klasztornego zespołu
Gmach soboru oraz wspomniana XVIII-wieczna, bogato zdobiona barokowa dzwonnica nadbramna od strony placu Sofijskiego są głównymi, ale nie jedynymi obiektami tego wspaniałego zespołu architektonicznego. Uwagę przyciąga również Trapiezna – refektarz z cerkwią po drugiej niż sobór stronie wewnętrznej drogi prowadzącej od dzwonnicy. A także skromniejsza, ale ciekawa, również barokowa boczna wieża nadbramna – wieża od strony ulicy Wołodymirśkoj. Ponadto dawna, też XVIII-wieczna siedziba metropolity, z tego samego okresu Bursa oraz mieszkalny Kompleks Braterski. Cały ten zespół otacza wysoki mur, w którym w przeszłości znajdowała się także, później zamurowana, ale świetnie zachowana, bardzo ozdobna Brama Zaborowskiego od strony zaułku Heorhijiwśkiego.
Tysiąc lat temu…
Znany jest, z dużą dozą prawdopodobieństwa, wygląd Soboru Sofijskiego w wieku XI. W oparciu o prace wykopaliskowe, pomiary i zachowane fragmenty świątyń, makietę miasta Jarosława wykonała, jeszcze chyba w latach 80. XX w., architekt D. Maziukiewicz. Widać na niej, że zbudowany z cegieł i kamieni sobór oraz stojąca w jego pobliżu siedziba metropolity otoczony był wysokim ceglanym murem oraz znajdował się wewnątrz ówczesnych zewnętrznych murów obronnych grodu.
Na makiecie tej znajdują się również dwie inne, nieistniejące już cerkwie stojące w pobliżu soboru, ale poza jego obszarem. Jedną z nich była cerkiew św. Ireny otoczona niższymi murami przylegającymi do soborowych. Podczas prac archeologicznych na jej terenie znaleziono m.in. rzeźbione kamienne płyty i inne detale architektoniczne. Cerkiew ta stała vis a vis sławnej Złotej Bramy, między nią i Soborem Sofijskim. Znane są też, również je oglądałem, widoki tego Soboru z różnych stron narysowane przez A. van Westerfelda w 1651 roku, a więc przed jego przebudową w stylu baroku.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz