Kijów
Tysiąc lat Soboru Sofijskiego
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Idę przez Kijów. Już z daleka moją uwagę przyciąga ogromny, niemal na całą kilkumetrową wysokość muru Soboru Sofijskiego, płócienny plakat z reprodukcją najwspanialszej XI-wiecznej bizantyjskiej mozaiki z tej świątyni, Matki Bożej Oranty – z rękoma wzniesionymi do modlitwy.
Plakat ten znajduje się po prawej stronie głównego wejścia na teren soboru od strony placu Sofijskiego, przez bramę w XVIII-wiecznej dzwonnicy. Tuż obok, piszę o nim w odrębnym artykule, grobu pierwszego patriarchy Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Kijowskiego, Wołodymira. W dolnej części tego plakatu dostrzegam widok soboru w okresie średniowiecza – rekonstrukcję J. Asejewa, M. Wołkowa i M. Kresalnyja oraz w jego współczesnej, barokowej formie. Gdy podchodzę bliżej, ze zdumieniem odczytuję tekst: 1011-2011. Sofii Kyiwśkij 1000 rokiw – 1000-lecie Sofii Kijowskiej.
Tysiąc lat, albo prawie…
Ze zdumieniem, gdyż we wszystkich znanych mi źródłach jako datę wzniesienia tej, najważniejszej przez wieki świątyni wschodniosłowiańskiego prawosławia, „Matki cerkwi ruskich”, podawane są lata 1037-44. I to poczynając od najsławniejszej kroniki staroruskiej, Powiesti wremiennych liet z lat 1163-66, w której określono ją bardzo precyzyjnie: w roku 6545 od stworzenia świata. Bo tak wówczas liczono upływ czasu. Czyli właśnie w 1037 r. według współczesnego nam kalendarza. Daty te budziły co prawda wątpliwości. Od dawna wydawało się niemożliwym, aby tak wspaniałą budowlę wznieść w ciągu zaledwie 7 lat. I brano pod uwagę, że być może budowa ta rozpoczęła się wcześniej, skoro wiadomo z innych źródeł historycznych, kiedy już na pewno istniała.
Nie udało mi się ustalić, czy uczeni znaleźli jakieś nowe dokumenty lub inne podstawy, aby właśnie w bieżącym roku obchodzić millenium kijowskiej świątyni Hagia Sofia – Mądrości Bożej, czy też podyktowane to zostało względami np. politycznymi. Jubileusz jest jednak faktem. Sobór od dziesiątków lat jest zamieniony w państwowy rezerwat archeologiczno-historyczny. Na jego zwrot Cerkiew nie ma chyba szansy.
Niezwykła cerkiew Mądrości Bożej
Od początku kijowska Hagia Sofia, wybudowana i wspaniale ozdobiona przez bizantyjskich mistrzów przy pomocy ruskich pomocników, była budowlą niezwykłą. Poza wszelką konkurencją – oczywiście nie dotyczy to jej imienniczki w Konstantynopolu, na której częściowo była wzorowana. Pięć naw na planie krzyża greckiego. 13 kopuł, w tym największa, centralna oraz otaczające ją 12 mniejszych, była to w architekturze bizantyjskiej wówczas forma nieznana. Zdobnictwo jej wnętrza – bo chociaż z zewnątrz jej kształt staroruski zastąpił z czasem barok ukraiński, trochę z przekąsem określany przez niektórych jako kozacki – oszołamia.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz