Vamberk
Czeska szkoła koronkarstwa
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Vamberk leży w północno-wschodnich Czechach niedaleko naszej granicy i ma ciekawą przeszłość, a znany jest dosyć szeroko z wytwarzanych tu koronek.
Miasto leży ono na przedgórzu Gór Orlickich nad rzeczką Zdobnice, dopływem Divoké Orlice. Jego historia zaczęła się od zbudowania na skalistym ostrogu nad Zdobnicą niewielkiego zameczku nazwanego Waldenberg. Kiedy ? dokładnie nie wiadomo, być może już w XIII wieku, podobnie jak pobliskie zamki Potštejn i Litice. Z czasem dookoła zameczku powstała osada i miasteczko, a jego nazwę najpierw skrócono na Walmberg, a następnie na Vamberk. W 1616 r. cesarz Mateusz nadał miastu prawo organizowania jarmarków oraz cotygodniowego targu, a także pobierania na moście myta za przejazd. Po tragicznej dla Czech bitwie pod Białą Górą w 1620 roku, zameczek był wielokrotnie sprzedawany. Mieszkańcy mieli tak ogromne obowiązki wykonywania pracy na rzecz kolejnych panów, że faktycznie byli ich pół-niewolnikami. Wykupili się z niewolnictwa w roku 1716 za znaczną kwotę rocznego czynszu w wysokości 102 kop i 31 praskich groszy.
Początki nowoczesnego miasteczka
Cechowo-rzemieślnicze miasteczko żyjło głównie z wytwarzania koronek. Centrum Vamberku stanowi typowy dla czeskich miast rynek: plac ? ulica, Husovo náměsti, przy którym stoi neobarokowy kościół św. Prokopa z 1898 r., a obok niego pomnik poległych w I wojnie światowej. Niemal naprzeciwko znajduje się muzeum koronek ? główny magnes przyciągający tu turystów. Poza wspomnianymi obiektami wart uwagi jest także kirkut ? cmentarz żydowski założony przed rokiem 1673 z zabytkowymi nagrobkami z okresu baroku i klasycyzmu. A także cmentarny, barokowy kościół św. Barbary z 1697 r.
450 lat tradycji czeskiego koronkarstwa
Koronkarstwo rozwijało się w Europie od czasów Renesansu, gdy przyszła moda na kołnierzyki, mankiety, rękawiczki oraz inne dodatki do strojów, a także ozdoby mieszkań: serwetki, narzuty na łoża i stoły itp. W Czechach ma ono ponad 450-letnie tradycje i stało się ważnym elementem kultury narodowej. Znanym ośrodkiem wytwarzania koronek, przede wszystkim ludowych, jest właśnie Vamberk. To tu w 1889 roku otwarto, pierwszą w Czechach, zawodową szkołę koronkarską. Zaś w 1929 r. Muzeum Koronek. W 1946 roku, zgodnie wymogami nowego ustroju, powstała spółdzielnia Vamberecka krajka. Wykonywane w niej prace wystawiane były, z sukcesami, na Wystawach Światowych poczynając od Brukseli w 1958 r. oraz w Montrealu w 1967 r. A także na międzynarodowych biennale koronek, poczynając od 1983 r. w Brukseli. Są to tak wspaniałe prace, że od połowy XX wieku używane jest określenie ?Czeska szkoła koronkarstwa?. Można je oglądać w tutejszym muzeum, bo najlepsze zostały zachowane. Zaprezentowano ich rozwój od początku XVIII w.
Arcydzieła wykonane z nitek
Muzeum mieści się w dwupiętrowym domu, na parterze którego jest sklep z koronkami oraz koronkarska pracownia. Ekspozycja jest ogromna i zachwyca nawet takich laików w tej dziedzinie jak ja. Zdjęcia nie są w stanie oddać piękna kołnierzyków i falbanek. serwetek, sukni, kapeluszy oraz wspaniałych kompozycji o dużych rozmiarach. Szczególną uwagę zwraca ?Ptak? o rozmiarach 150 x 350 cm, wykonany z kilkubarwnych nici przez Milcę Eremiášovą w latach 1981-82. Podobnie ?Słowackie wesele?, 146 x 138 cm, dzieło, z 1956 r., Blanki Hanušovej, wystawiane na EXPO w Brukseli w 1958 r. Czy ?Pochód królowych?, 350 x 130 cm, praca Bohumili Gruškovskiej, też z 1956 r., wystawiona dwa lata później w Brukseli. Oczy trudno oderwać od koronkowej narzuty na suknię, ozdobionej srebrną klamrą i 350 czeskimi granatami, wykonanej na EXPO w 1967 r. w Montrealu przez Evę Fialovą. To tylko najznakomitsze przykłady?
Warto wiedzieć
Po muzeum oprowadza przewodniczka, ale ekspozycję można też oglądać samodzielnie. Eksponaty są za szkłem, w gablotach. Podczas zwiedzana można też z bliska przyglądać się pracy koronkarek. Muzeum organizuje również wystawy tematyczne, a w Vamberku odbywają się Święta Koronki i Międzynarodowe Spotkania Koronczarek.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz