Szczecin
Wieża Bismarcka zwana Gocławską

A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Na Zielonym Wzgórzu, położonym w północnej, nadodrzańskiej dzielnicy Szczecina ? Gocławiu, stoi Wieża Bismarcka (niem. Bismarckturm), nazywana ze względu na jej lokalizację Wieżą Gocławską.
To porośnięte bukami wzgórze, będące opierającą się o Odrę częścią Wzgórz Warszewskich, należących do kompleksu Puszczy Wkrzańskiej było, wraz z rozłożoną u jego stóp wioską Gocław (niem.Gotzlow), zielonym i fabrycznym podszczecińskim terenem, włączonym w granice „Wielkiego Miasta Szczecina” dopiero w 1939 r.
Odwołanie do starogermańskiej tradycji
Powstanie wieży poświęconej Bismarckowi było następstwem ogólnoniemieckiej akcji budowy wież, kolumn lub innej formy mauzoleum, odwołujących się do starogermańskiej tradycji upamiętniania wybitnych władców lub mitycznych bohaterów, których istotnym elementem był wieczny ogień, zapalany w rocznicę urodzin i śmierci patrona oraz w dzień przesilenia letniego. Akcja wyrosła z inicjatywy Związku Studentów Niemieckich, a jej efektem był konkurs państwowy ogłoszony w 1899 r. ? rok po śmierci „Żelaznego Kanclerza” ? na monument będący ?wiecznym symbolem narodowej jedności?. Laureatem konkursu został architekt Wilhelm Kreis. Planowano wybudowanie około 400 wież na terenie całej Cesarskiej Rzeszy, według zunifikowanego wzorca. Często powstawały projekty odmienne, dostosowane do lokalnych warunków.
Tak było w przypadku wieży szczecińskiej
Ogromna wieża, której wysokość wynosi 25 metrów, od 90. lat góruje w panoramie Szczecina, stając się jej trwałym architektonicznym elementem. Wzniesiono ją w latach 1914-21 (z przerwą spowodowaną I wojną światową). Historia budowy wieży Bismarcka w Szczecinie, stolicy Pomorza, rozciąga się w czasie; w 1908 r. idea powstania pomnika Bismarcka została skonkretyzowana stworzeniem monumentu, który będzie pomnikiem Pomorza, ?Prowincji Pomorskiej?, symbolem jej związku i przynależności do Rzeszy. Wybrano na jego lokalizację Zielone Wzgórze, leżące wówczas poza Szczecinem, łącząc polityczny wymiar monumentu z funkcją widokową, gdyż ustawiono wieżę na otwartej platformie wzgórza z dalekim widokiem na Zatokę Pomorską i okolice. Monument-mauzoleum, oddający hołd pamięci Ottona von Bismarcka nadał wzgórzu wymiar ?miejsca świętego?.
Cesarsko-rzymskie odniesienia
W konkursie szczecińskim, na który wpłynęło 131 prac, wybrano projekt architekta Wilhelma Kreisa. Kamień węgielny pod budowę położony został w 1913 r. w ramach uroczystości jubileuszu setnej rocznicy Bitwy Narodów pod Lipskiem, a otwarcie wieży, wraz z odsłonięciem popiersia Bismarcka, nastąpiło dopiero 21 sierpnia 1921 r. ? bez pompy ? w obecności niewielkiej grupy zaproszonych gości. Wieża wzorowana na mauzoleum Teodoryka w Rawennie i grobowcu Cecylii Metelli w Rzymie, była jedną z najdroższych budowli, jakie w tym czasie wzniesiono. Kosztowała około 200 tys. marek. Jej masywna konstrukcja wykonana z betonu licowanego z zewnątrz wapieniem muszlowym, założona na planie koła, ma formę dwuczłonowego cylindra przykrytego kopułą, z galerią widokową dookoła. Wejście flankują dwie kolumny podtrzymujące trójkątny portal. Poniżej szczytu umieszczona została płaskorzeźba z herbem Bismarcka, która przedstawia okrągłą tarczę ze skrzyżowanymi oszczepami. Mimo upływu czasu jest wciąż czytelna.
Dodam jeszcze, że w śląskim Janówku powstała pierwsza z 240 Wież Bismarcka na świecie. Zbudowano ją w 1869 roku.