Kalisz
Dawne szpitale i Akcelerator Kultury

Nowy szpital rozpoczęto budować w roku 1933 a ukończono w roku 1936 przy ulicy Toruńskiej, istnieje on do dziś. Dla upamiętnienia pierwszej fundacji szpitalnej w Kaliszu nazwano go imieniem Przemysła II.
Tagi:
fot: Waldemar Rusek
Kalisz. Dawne szpitale i Akcelerator Kultury
Historycy twierdzą że należał on do koszar i że była to stajnia. Sądzę jednak, że cały czas do wybuchu II wojny światowej obiekt służył jako budynek szpitalny jako oddział szpitala św. Trójcy dla chorych zakaźnie.
  • Kalisz. Dawne szpitale i Akcelerator Kultury
  • Kalisz. Dawne szpitale i Akcelerator Kultury
  • Kalisz. Dawne szpitale i Akcelerator Kultury
  • Kalisz. Dawne szpitale i Akcelerator Kultury
  • Kalisz. Dawne szpitale i Akcelerator Kultury
  • Kalisz. Dawne szpitale i Akcelerator Kultury
  • Kalisz. Dawne szpitale i Akcelerator Kultury
  • Kalisz. Dawne szpitale i Akcelerator Kultury
  • Kalisz. Dawne szpitale i Akcelerator Kultury

W XIX wieku na terenie Kalisza znajdowały się trzy różne szpitale. Nazywano je szpitalami ale do XIX wieku nie leczyły chorych lecz ich celem była pomoc ubogim, były przytułkami. Szpitalami zarządzały rady nadzorcze.

Pierwszy szpital, św. Ducha, powstał kilka lat przed rokiem 1282. Zarządzali nim kanonicy regularni św. Ducha zwani duchakami.

Szpital św. Ducha

Przywileje i prawa do majątku nadawali szpitalowi: książę Przemysł II i królowie – Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki i Zygmunt I Stary. Fundusze szpitala przeznaczone były na rozbudowę i remonty posiadanych nieruchomości a także na utrzymanie braci szpitalnych i osób pracujących w szpitalu oraz ubogich i chorych. W szpitalu nie było lekarza a pomocy medycznej udzielali cyrulicy zaś zadania położnych przy ciężarnych wypełniały tzw. baby. Kierował nim hospitalarius wspierany przez innych braci zakonnych i siostry.

W okresie największego rozwoju kaliskiego szpitala w ciągu pierwszych trzech wieków posługę w szpitalu sprawowało od 6 do 8 braci zakonnych. W zarządzaniu placówkami zakonnicy byli wspierani przez opiekunów szpitala zwanych prowizorami.

Zabudowania duchaków znajdowały się za murem miejskim i rzeką, obok klasztoru bernardynów. Dziś to klasztor jezuitów. Był tam murowany kościół, piętrowy szpital, dom mieszkalny dla zakonników i budynki gospodarcze. W końcu XVI w rozpoczął się powolny upadek zakonu duchaków. Ich szpitale i przytułki w Polsce przestały istnieć od roku 1783. W Kaliszu pod koniec działalności w roku 1763 przebywało w szpitalu pięć kobiet a w roku 1783 cztery kobiety.

W roku 1795 władze miasta wydzierżawiły kościół św. Ducha gminie greckiej. W roku 1804 kościół i szpital zostały zburzone ze względu na zły stan techniczny. Pozostałe fundusze szpitala św. Ducha przekazano szpitalowi św. Trójcy, który z przytułku zamieniał się w cywilny szpital leczniczy.

Szpital Starozakonnych

W roku 1836 powstał szpital zwany Szpitalem Starozakonnych. Miasto liczyło wtedy około 12 tys. mieszkańców, w tym 46 proc. Żydów. Żydzi argumentowali powstanie własnego szpitala utworzonego przez dr. Michała Morgesterna i Ludwika Mamrotha tym, że nie chcieli korzystać z opieki szpitala św. Trójcy bo nie przestrzega się w nim ich obyczajów. Szpital powstał na posesji przy ul. Piskorzewskiej 21. Utrzymywany był przez gminę żydowską. W roku 1923 Rada Miejska Kalisza zdecydowała o likwidacji Szpitala Starozakonnych. Instytucja ta działała później w innych strukturach: wraz ze szpitalem św. Trójcy, a w czasie II wojny światowej w getcie na Rozmarku w Kaliszu. W listopadzie 1941 r. szpital zlikwidowano.

Szpital św. Trójcy

W roku 1358 Kazimierz Wielki sprowadził do Kalisza kanoników regularnych laterańskich, którym oddał w zarządzanie kościół parafialny pw. św. Mikołaja.Tam oni prowadzili swój klasztor. Od nich nazwano pobliską ulicę Kanonicką.

Około roku 1462 na gruntach kanoników regularnych znajdujących się na Przedmieściu Wrocławskim mieszczanie kaliscy założyli szpital św. Trójcy a magistrat kaliski sprawował nad nim opiekę. Magistrat mianował przełożonych szpitala i kościoła spośród kanoników laterańskich św. Mikołaja. Wybierał też spośród mieszczan dwóch opiekunów – prowizorów szpitala – opiekujących się podopiecznymi przebywającymi w szpitalu i czuwających nad administracją oraz majątkiem szpitala. Opiekunami byli rajcy miejscy, ławnicy albo burmistrze. W roku 1780 dla wygody ubogich wzniesiono i poświęcono kaplicę. W roku 1781 szpital składał się z jednej dużej izby i dwóch komór. Przebywało w nich 10 starych kobiet i dwóch starców.

Czytaj dalej - strony: 1 2 3

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 21 maja 2025; Aktualizacja 21 maja 2025;

Komentarze: 1

    Waldemar, 2 czerwca 2025 @ 07:08

    W czerwcu odbędzie się wystawa moich oprac w Akceleratorze Kultury w Kaliszu .
    Prace będą miały zdjęcia i opisy najstarszych i najciekawszych obiektów w mieście .
    Serdecznie zapraszam a moje prace może zachęcą Cię do zwiedzania miasta Kalisza .

Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij