Opodal katedry znajduje się spory wolnostojący budynek z czerwonej cegły. To Dom Jana Długosza, jedna z cenniejszych budowli, jakie ma bogaty w zabytki Sandomierz.

Dom zawdzięcza nazwę księdzu Janowi Długoszowi, kanonikowi sandomierskiemu i wybitnemu historykowi swoich czasów. To on ufundował go z przeznaczeniem na księży mansjonarzy (dom znany był też pod nazwą Mansjonaria), którzy aż do kasaty zakonu w XIX w. pełnili służbę w sandomierskiej katedrze. Nad południowym portalem (od strony katedry) znajduje się  tablica erekcyjna z herbem Jana Długosza ? Wieniawą, oraz datą budowy ? 1476.

Dom zbudowano w stylu późnogotyckim. Ceglane ściany postawiono na kamiennej podmurówce. Zdobią je nieregularne ciemniejsze romby ułożone z zendrówki. Całość przykryta stromym dwuspadowym dachem. Wewnątrz wielka sień i schody prowadzące do sal na piętrze. Budynek był wielokrotnie przebudowywany, a po kasacie zakonu popadł w ruinę. Dopiero w latach 30. ubiegłego wieku przeprowadzono gruntowną restaurację budynku na potrzeby Muzeum Diecezjalnego. W znacznej części jest on więc rekonstrukcją uwypuklającą jednak nieliczne zachowane oryginalne fragmenty, przede wszystkim gotyckie portale.

Od 1936 roku w Domu Długosza ma siedzibę Muzeum Diecezjalne gromadzące zbiory sztuki sakralnej. Wśród ciekawostek warto wyróżnić rękawiczki królowej Jadwigi oraz miniaturowe organy z XVII w.

Warto wiedzieć

Sandomierski Dom Długosza jest jednym z trzech takich istniejących w Polsce. Wszystkie są wolnostojącymi budynkami poza zabudowaniami rynku, mają strzeliste dachy oraz kamienne obramowania okienne. Dom w Wiślicy został zbudowany w 1460 roku z fundacji Jana Długosza dla wikariuszy i kanoników tutejszej kolegiaty. Krakowski Dom Długosza jest najstarszy, istniał już w 1413 roku. W 1450 roku otrzymał go w darze Jan Długosz, który w kolejnych latach rozbudował go o piętro. W tym domu mieszkał i tu pisał swoją historię.

Przeczytaj także...

Wiślica. Dom Jana Długosza

Autor: Andrzej Węgrowicz

Dom Długosza jest późnogotyckim ceglanym budynkiem. Ponoć tu pobierali nauki synowie króla Kazimierza Jagiellończyka, gdy pozostawali pod opieką słynnego kanonika-kronikarza.

Wiślica. Wielka historia w małym miasteczku

Autorka: Teresa Pąkowa

Według niezupełnie potwierdzonej legendy gród został założony przez księcia Wiślimira i stał się plemienną stolicą Wiślan, stąd i jego nazwa. Badania archeologiczne potwierdzają osadnictwo co najmniej od IX wieku.

Wilno. We wnętrzach i w podziemiach katedry

Autor: Cezary Rudziński

Większości zwiedzających to miejsce Polaków trudno zrozumieć, że „Barbora Radvilaitė Žygimantenė” to Barbara Radziwiłłówna, a ściślej, bo tak pisze się po litewsku nazwiska i imiona kobiet, „Barbara Radziwiłłówna Zygmuntowa”...

Poczytaj więcej o okolicy:

Klimontów. Kolegiata na Drodze św. Jakuba

Sandomierz. Kronikarz stoi na skarpie pod katedrą

Połaniec. Kopiec Kościuszki, pamiątka uniwersału

Sandomierz. Z Wieży Opatowskiej spojrzenie na miasto