Kamieńsk
Dwa pomniki Tadeusza Kościuszki
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Miasteczko Kamieńsk mija się pędząc A1 z Gdańska i Warszawy na południe, w stronę Katowic. Ale że pędzić ostatnio trudno, bo droga wciąż w przebudowie, z nudów i z ciekawości zajechałem ja na jego rynek.
Miasteczko gminne, zwyczajne, jak inne w regionie. Bez wielkich zabytków, bo centrum zostało doszczętnie zniszczone przez Niemców nalotem Luftwaffe już 2 września 1939 r. Ocalały jedynie trzy budowle: kościół parafialny, szkoła oraz pomnik Tadeusza Kościuszki. I temu pomnikowi chciałbym poświęcić słów kilka.
Ten współczesny
Zainteresowałem się nim, bo wydał mi się jakiś toporny, siermiężny. Ma jednak dość uznanego autora. Posąg jest dziełem Edmunda Majkowskiego, artysty rzeźbiarza, specjalizującego się w tematyce batalistycznej i historycznej. Odsłonięto go w święto niepodległości w 1991 r., podczas obchodów 700-lecia miasta. Stoi przy Placu Wolności naprzeciw kościoła. Napis na monumencie brzmi: Tadeusz Kościuszko 1746-1817. Bohaterowi narodu polskiego w 700-lecie Kamieńska,1991 r, mieszkańcy.
I ten zburzony
A więc nie jest to ten sam pomnik, który ocalał w wojennym nalocie. Na stronie Stowarzyszenia Przyjaciół Miasta Kamieńska znalazłem informację, że tamten kampanię wrześniową co prawda przetrwał, ale został zburzony w czasie wojny. Przywołano tam notatkę sporządzoną przez harcmistrza dr Mieczysława Kotarbińskiego z 1941 r.: Antoni Richter (tłumacz Zarządu Gminy w latach 1939-1941), na polecenie żandarmów hitlerowskich zburzył pomnik Tadeusza Kościuszki przy pomocy Żydów. Są też dokumentujące ten fakt stare fotografie.
Zburzony wtedy pomnik Tadeusza Kościuszki stanął na kamieńskim rynku u progu niepodległości. Komitet budowy zawiązał się w 1917 r. Ofiary zbierano wśród mieszkańców miasteczka, by uczcić okrągłą rocznicę śmierci naczelnika. Wreszcie, na wysokiej kolumnie, pośrodku rynku a twarzą w stronę kościoła, postawiono statuę. Napis brzmiał: Tadeuszowi Kościuszce, bohaterowi narodu polskiego, bojownikowi o wolność Ojczyzny i prawa ludu w 100 rocznicę śmierci. Na starych zdjęciach widać monument stojący pośrodku dużego placu, na tle podcieniowej pierzei. To wszystko znikło we wrześniu 1939.
* * *
Dziś rośnie tu sporo drzew, pośrodku na oko gierkowska budowla. Ale tak wtedy jak i dziś mieszkańcy Kamieńska zbierają się tu w czasie państwowych i lokalnych uroczystości.
Warto wiedzieć
* Parafia w Kamieńsku powstała przed 1291 rokiem. Obecny kościół parafialny, neogotycki, zbudowano w latach 1899–1904.
* Na runku stoi jeszcze jeden pomnik. Upamiętnia on kilkoma tablicami Armię Krajową, ofiary zbrodni katyńskiej, żołnierzy i ofiary hitlerowskiej okupacji a wreszcie 30 obywateli miasta zamordowanych przez Niemców we wrześniu 1939 r. w odwecie za akcję polskich ułanów przeciw stacjonującym w mieście Niemcom.
* A pod kościołem – a jakże – stoi JPII, honorowy obywatel miasta.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz