Erywań
Św. Zorawor, dawniej muzeum ateizmu
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Znalezienie zabytkowej świątyni św. Zorawora (Surp Zorawor Astvatsatsin) w armeńskiej stolicy wymaga trochę wysiłku. Mimo iż brak jej na liście głównych atrakcji miasta Erywań, wyraźnie zaznaczono ją na turystycznych planach.
Stoi na obrzeżu centrum, w jego północno-zachodniej części, niedaleko od pryncypialnej alei Masztoca. Ale pośrodku czworoboku ulic, z zaułkami, jak gdyby na wielkim podwórzu otoczonym wysokimi blokami. I dojść do niej można tylko przez bramy, lub trudnymi dla cudzoziemców zaułkami, gdyż większość z nich ma nazwy wyłącznie w alfabecie ormiańskim.
Grób św. Ananiasza z Damaszku
Najłatwiej dotrzeć do św. Zorawora przez bramę w domu przy ul. Puszkina 56/58, chociaż można ją przeoczyć, ginie bowiem trochę wśród witryn parteru. To niezbyt szeroka, ale długa ulica przecinająca śródmieście ukośnie w poprzek, od placu Sacharowa, przecinając ul. Abowyana, aleje: Północną i wspomnianą Masztoca, aż do obwodowej Saryana. Bardziej skomplikowane są dojścia zaułkami z ulic Parpetsi i Tumanyana. Okolice placu na którym zbudowano tę świątynię, a współcześnie cały jej kompleks, od wieków czczone były jako miejsce pochówku chrześcijańskiego męczennika, św. Ananiasza z Damaszku.
Był on jednym z uczniów Jezusa, głosił wiarę chrześcijańską także na terenie Armenii i Erywania, który, przypomnę, ma już 28 wieków historii. Pierwszy kościół zbudowano tu, pod wezwaniem Matki Bożej w VII w. Dopiero, gdyż najstarszy z zachowanych, Katogike, wzniesiono w wieku V. Podobnie jak tylko nieco starszy od niego, stojący niegdyś w jego pobliżu, przy ul. Abowiana, św. św. Piotra i Pawła. Zburzony przez komunistów w latach 30. XX w aby zbudować na jego miejscu, stojące tam nadal, kino ?Moskwa?, a obok inne ?reprezentacyjne? budynki.
Tragiczne trzęsienie ziemi w 1679 roku
Świątynkę Kagtogike, ocaloną w trakcie rozbiórki katedry, do której była, jak się okazało, przedsionkiem, obudowano wysokimi blokami mieszkalnymi, aby ?nie raziła oczu? ateistycznych władców Armeńskiej SRR. I dopiero niedawno je wyburzono, odsłaniając piękno tej klasycznej budowli i wzniesionej obok niej nowej, ale w tym samym stylu, chociaż znacznie większej, świątyni św. Anny. Podobnie było w przypadku kościoła św. Zorawora, chociaż nie tamtego, z VII wieku. On bowiem, podobnie jak większość innych budowli Erywania, zamienił się w kupę gruzów podczas tragicznego trzęsienia ziemi w roku 1679.
Taki sam los spotkał zbudowany obok niego w latach 1632-36 kompleks klasztorny. Jego częścią była kaplica św. Ananiasza. Odbudowę, a ściślej budowę nowej świątyni, głównie za środki zamożnego mieszkańca miasta Choja Panosa, zakończono w roku 1694. Co przypomina umieszczona na niej współczesna tablica w języku ormiańskim. Świątynia otrzymała tradycyjny w ormiańskiej architekturze ormiańskiej kształt trójnawowej bazyliki ze stożkowym dachem nad 8-bocznym bębnem z łukami, ustawionym w centralnym miejscu budowli.
Długie dzieje świątyni
W ponad dwa wieki później, w roku 1889, obok tej świątyni postawiono z czarnego i czerwonego tufu wulkanicznego nową kaplicę nad grobem św. Ananiasza. Także z wieżyczką, ale z 6 kolumienkami bębna i stożkowym dachem. Jak już wspomniałem, kościół św. Zorawara obudowany został w czasach stalinowskich wysokimi budynkami mieszkalnymi przy sąsiednich ulicach i znalazł się na wielkim, jak gdyby ich wewnętrznym podwórku. W 1938 roku władze zamknęły świątynię zamieniając ją w Muzeum Religii i Ateizmu, chyba obowiązkowe w stolicach i innych wielkich miastach republik sowieckich.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz