Garni
Świątynia boga Mitry nad urwiskiem

A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Widok jest zaskakujący i zarazem zachwycający. Wzrok przyzwyczajony do świątyń zbudowanych w klasycznym stylu architektury ormiańskiej, nagle dostrzega tu, w kaukaskich górach, antyczną świątynię grecko-rzymską z I wieku n.e.
Stoi na skraju leżącego na wysokości 1400 m n.p.m., trójkątnego płaskowyżu. Tuż nad urwiskiem wąwozu rzeki Azat. To jedyny tego rodzaju zabytek nie tylko w Armenii, ale w całym regionie zakaukaskim. Jedno ze świadectw bardzo dawnej przeszłości tego miejsca. Jestem w nieco ponad siedmiotysięcznej wiosce Garni, położonej blisko 30 km na wschód od Erywania. Znajduje się ona w dolinie biblijnej góry Ararat, prowincji Kotajk i rejonie Abowian. Wieś zajmuje wraz z ruinami dawnej twierdzy prawie 6 tys. hektarów.
W dolinie biblijnej góry Ararat
Na tablicach informacyjnych w pięciu językach, stojących zarówno przy wejściu na teren zabytku jak i ? z odpowiednimi tekstami ? przy jego poszczególnych budowlach, znajduję mnóstwo informacji. Garni, którego nazwa pochodzi od istniejącego w tym miejscu przed blisko 6. tysiącami lat państwa Giarniani, należy do miejsc w Armenii najdawniej zamieszkanych przez ludzi. Plemiona tworzące wspomniane państwo żyły tu w VIII w p.n.e. Ale z wykopalisk wynika, że ten niewielki płaskowyż zamieszkany był już od IV tysiąclecia p.n.e. ? aż do późnego średniowiecza. Z najdalszej znanej przeszłości tego miejsca wiadomo, że wchodziło ono w skład Królestwa Araratu ? Urartu (XIII-VI w p.n.e.), którym w latach 786-764 p.n.e. władał król Argiszti (Argishti) I. Na jednej z bazaltowych stell archeolodzy odnaleźli poświęcony temu władcy tekst zapisany pismem klinowym. W III w p.n.e. na tym trójkątnym cyplu płaskowyżu stała twierdza cyklopowa. Była ona zarówno siedzibą królewską, jak i miejscem stacjonowania wojskowego garnizonu.
Pod rządami Tiridatesa I
Świątynię pogańskiego boga Słońca ? Mitry ? wzniesiono, jak już wspomniałem, dopiero w I w n.e. pod rządami króla Tiridatesa I. Był on synem partyjskiego króla Wononesa II i założycielem armeńskiej linii dynastii Arsacydów. Rządził w latach 54-59 n.e., zmarł w roku 100. Archeolodzy odkopali pozostałości twierdzy, pałacu królewskiego, sali kolumnowej, świątyni Mitry oraz chrześcijańskiego kościoła wzniesionego w VII wieku. A także królewskiej łaźni (odsłonięto w niej m.in. mozaikową podłogę) i innych pomieszczeń oraz murów obronnych zbudowanych tylko od strony równiny. Od urwiska było to bowiem miejsce absolutnie niedostępne, chociaż wielokrotnie najeżdżane od strony równiny przez wrogów, głównie Persów i Turków. Zwłaszcza w wiekach XIII-XVII. Do historii przeszła m.in. Bitwa pod Garni stoczona tu w 1225 roku.
Dodaj komentarz