Spiski Czwartek
Gotycka kaplica w targowej osadzie
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Przy drodze z Popradu przez Lewoczę do Preszowa, w pobliżu Słowackiego Raju znajdziemy wieś Spiski Czwartek (Spišský Štvrtok). Jest to stara słowiańska osada targowa.
Osada położona była na skrzyżowaniu dróg łączących Liptów z Szariszem, oraz Spisz z Gemerem. Nazywana była Czwartkowym Targiem, bo takie się tu odbywały. Obecna nazwa obowiązuje od 1927 roku. W średniowieczu był to główny ośrodek Związku XIV Spiskich Kopijników, a potem 11 Miast Spiskich, które nie weszły w skład zastawu polskiego z 1412 roku.
Pamiątki niedawnej przeszłości
Dziś ze środków unijnych remontuje się ryneczek pod kościołem. Wieś nabiera kolorów. Niezniszczalne ?kłapaczki?, czyli megafony pozakładane po wsi po wojnie, w dalszym ciągu, jak za czasów komuny ogłaszają informacje lokalne. Tak jest jeszcze w wielu słowackich wsiach i mniejszych miasteczkach.
Kościół na wzgórzu
Na wzgórzu ponad miastem stoi biały kościół wsparty na solidnych szkarpach. Nosi wezwanie św. Władysława. Zbudowano go w 1215 roku w stylu romańsko-gotyckim. Przebudowany został w 1693 roku w stylu barokowym. Prezbiterium jest zamknięte ścianą prostą. Od północy przybudowana jest zakrystia i owalna wieżyczka schodowa. Do nawy przylega wyniosła wieża z romańskimi biforiami, czyli oknami arkadowymi podzielonymi na dwie części. Wieża nakryta jest ostrosłupowym neogotyckim hełmem z końca XIX wieku. Tego typu wieże są bardzo charakterystyczne na Spiszu. Dzisiejszy wygląd kościół zawdzięcza renowacji po pożarze, który go strawił pod koniec XIX wieku.
Byłam w środku, widziałam…
Ponieważ jakiś czas temu miałam możliwość być we wnętrzu, więc mogę napisać jak tam jest. Główny ołtarz św. Władysława pochodzi z 1704 roku. Barokowe ołtarze boczne, ambona i krucyfiks są z połowy XVIII wieku. Jest też kilka obrazów z XIX wieku. Przetrwała wczesnogotycka kamienna chrzcielnica z XIII wieku.
Gotycka kaplica Zápolyów
Do kościoła przylega piękna i bogato zdobiona wysoka kaplica rodu Zápolya. Jest ona najcenniejszym elementem tej budowli i uważana jest za arcydzieło sztuki gotyckiej. Przybudowano ją do kościoła w 1473 roku. Jej fundatorem był Stefan Zápolya, ówczesny żupan spiski. Późniejsza kaplica w Spiskiej Kapitule jest niemal odbiciem tutejszej. Kaplica jest trójprzęsłowa, zamknięta trójbocznie i nakryta stromym dachem dwuspadowym. Jest dwukondygnacyjna. Na dolnej kondygnacji miały znaleźć się sarkofagi rodziny fundatora. Wnętrze też ma bardzo piękne. Nakryte jest sklepieniem sieciowym. Neogotycki ołtarz skrzydłowy pochodzi z końca XIX wieku. Mieści on obraz Zaśnięcia Panny Marii namalowany na drewnie w 1450 roku w Norymberdze. Znajdziemy tu też piękną płaskorzeźbę Piety z połowy XVI wieku, pochodzącą z pracowni Mistrza Pawła z Lewoczy. Kaplicę zdobią piękne kolorowe witraże. W dolnej kaplicy jest jeszcze jedna Pieta w stylu barokowym. W okresie Wielkanocy miejsce to służy jako ?Grób Pański?.
Tym razem się nie udało
Niestety do kościoła i kaplicy nie udało się tym razem wejść, chociaż zebrało się kilka osób zainteresowanych zwiedzaniem. No ale tam jak i u nas??kościół to twój dom?, to tylko hasło. Przy kościołach innych wyznań, jak i przy cerkwiach jest informacja, że klucz znajduje się w?W kościołach katolickich należy przyjść na mszę. Czasami uda się, mimo że kościół jest zamknięty, z zajrzeć do wnętrza przez metalowe kraty i obejrzeć tyle, ile jest w zasięgu wzroku. Dobre i to? Niektórym udało się po wielu podchodach wejść do środka i zdjęcia z wnętrza można znaleźć na stronach internetowych. Warto obejrzeć.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Komentarze: 2
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Ten kościół zdumiewająco pięknie wygląda z drogi od strony Popradu: samotna świątynia na wzgórzu. Miasteczko chowa się gdzieś w dole, za zboczem. Nie udało mi się do niego wejść – jak autorka pisze – głownie jest zamknięty. Przejeżdżałem kilka razy. Miasteczko zupełnie nieciekawe, choć nazwę ma ładną. A Przy okazji: Jest Spiski Czwartek, Spiski Piątek i Spiska Sobota. A Jak tam na Spiszu z innymi dniami tygodnia?
Kiedy – ostatniego lata – stałam pod zamknietymi drzwiami tego kościoła, przyplątał się jakiś miejscowy pan – był przewodnikiem, najwyraźniej chciał nas oprowadzić i zarobić parę groszy. Poradził, żebyśmy poszli do kurii (po tutejszemu – na plebanię), bo tu jest polski ksiądz i na pewno nam otworzy. Nie otworzył.