W 2012 r. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach, która zarządza obszarami Natura 2000 w województwie śląskim, podpisała umowę z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz z unijnym tzw. Instrumentem Finansowym LIFE+ na wsparcie kosztów prac ratunkowych w Szachownicy. W 2014 r. Główny Instytut Górnictwa wykonał, tym razem na zlecenie RDOŚ w Katowicach, projekt techniczny zabezpieczenia podziemi. Wykorzystując wieloletnią praktykę w kopalniach węgla i doświadczenie z analogicznych zadań ratunkowych w Jaskini Głębokiej, zaprojektowano trzy rodzaje wzmocnień: żelbetowe filary podporowe, iniekcję ciśnieniową stropów sal jaskini i obudowę kotwową stropów i ścian sal. Dzięki temu spękany górotwór nad grotą, nie dość że zostanie porządnie podparty, to także dosłownie sklejony, tworząc ochronny parasol.

Na placu budowy

W czerwcu 2015 r. przed otworem Szachownicy powstał plac budowy; pracownicy firmy Novum Servis Sp. z o.o. z Zabrza wzięli się ostro do roboty, tym bardziej że musieli  zakończyć prace do września, a więc przed pojawieniem nietoperzy. Stropy sal podparli drewnianymi kasztami i stropnicami. Wszystko po to, aby bezpiecznie wykonać właściwe prace. W trzech miejscach zbudowano betonowe filary podporowe; wszystkie obmurowano odłamkami skał wapiennych, uzyskując wygląd zbliżony do naturalnego. Następnie sklejono spękany górotwór, pompując do środka przez otwory iniekcyjne aż kilkadziesiąt ton kleju mineralno-organicznego. W ten sposób powstał swoisty ?płaszcz? ochronny, ograniczający dopływ wody do jaskini, co się powinno przełożyć na ograniczenie a nawet eliminację mrozowego rozsadzania skały. Końcowym etapem było zabezpieczenie stropów i ociosów za pomocą obudowy kotwowej i kotwowo-cięgnowej oraz zamontowanie ochronnej okładziny siatkowej.

Zwierzęta zaakceptowały zmiany

Pod koniec sierpnia 2015 r. plac budowy został uprzątnięty i robotnicy opuścili jaskinię. Teraz należało poczekać na nietoperze. Czy zaakceptują tak duże zmiany w swojej sypialni? W styczniu 2016 r., zgodnie z coroczną tradycją, chiropterolodzy z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Nietoperzy policzyli hibernujące zwierzęta. Stwierdzili, że w grocie zimowało co najmniej 2280 osobników, należących do 9 gatunków. Był to jeden z najwyższych zaobserwowanych stanów; również skład gatunkowy jakościowo i ilościowo nie odbiegał od normy. Przeprowadzone prace nie spowodowały więc negatywnych zmian w warunkach dla zimowania nietoperzy.

* * *

W czerwcu 2016 r. prace górnicze w Szachownicy zostały wznowione, potrwały aż do jesieni. Jaskinia Szachownica zyskała nowe życie, z pożytkiem dla natury i ludzi. Czy opisana wyżej, wykonana ogromnym nakładem sił i kosztów reanimacja Szachownicy okaże się skuteczna? ? W skali ?mikro? liczonej dziesiątkami lat ? prawdopodobnie tak, w skali ?makro? liczonej setkami czy nawet tysiącami lat ? z pewnością nie! Bo nie da się zatrzymać naturalnych procesów krasowej denudacji. Ale w przypadku przyrody, niszczonej przez ludzi w potwornym tempie i na ogromną skalę, liczy się każdy rok. Bo każdy ?wygrany? czas daje szansę na uratowanie wycinka naszego przyrodniczego otoczenia czyli pośrednio także i nas.

Przeczytaj także...

Jasná. Demianowska Jaskinia Lodowa

Autorka: Barbara Górecka

Jaskinia Smocza, jak kiedyś ją nazywano, znana była z dużej liczby kości w niej znalezionych. Były to kości niedźwiedzia jaskiniowego, ale odkrywca uznał je za kości smoka. Teraz nosi nazwę Lodowej.

Morawski Kras. Pieszo przez jaskinie Punkvy

Autorka: Barbara Górecka

Do jaskini wchodzi się z wnętrza pawilonu. Prowadzą w niej dwa szlaki, których punktem stycznym jest Przepaść Macocha. Pierwszy szlak, czyli sucha część jaskini, ma 810 metrów długości. Drugi szlak przepływa się łódkami.

Jaskinia Postojna. Najbardziej znana w słoweńskim krasie

Autor: Waldemar Rusek

Już w roku 1872 w jaskini położono tory kolejki a dwa lata później doprowadzono elektryczność. Jaskinia Postojna jest jedyna którą można zwiedzać z wagonika kolejki. Przez ostanie 190 lat zwiedziło ją około 33 milionów ludzi.

Poczytaj więcej o okolicy:

Smoleń. Ruiny zamku w rezerwacie przyrody

Ojców. Młyny w Dolinie Prądnika

Bobolice. To tylko współczesna rekonstrukcja

Dolina Prądnika. Pustelnia bł. Salomei na Grodzisku