Pomorze
Kraina w szachulcową Kratę
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Jadąc wzdłuż polskiego wybrzeża od wschodu mijamy Żuławy a później Kaszuby. Drewniane budownictwo Kaszub, choć ma swoją specyfikę, nie odstaje jednak znacząco od budownictwa innych regionów Polski Północnej. Na zachód od Lęborka i Łeby coś się jednak zmienia.
Zaczyna się tu tzw. Kraina w Kratę czyli region budownictwa szachulcowego. Niegdyś był zamieszkany przez Słowińców – grupę etniczną różniącą się kulturowo od Kaszubów.
Budownictwo szachulcowe, jakie na tych terenach dominowało, to szczególny rodzaj budownictwa szkieletowego lub inaczej słupowo ryglowego. W budownictwie tym ściany są zbudowane z podwalin, które leżą na podmurówce, lub bezpośrednio na ziemi. Na podwalinach stoją słupy które od góry spięte są belkami zwanymi oczepami. Pomiędzy podwaliną a oczepami są jeszcze jedna, dwie a czasami trzy poziome belki zwane ryglami. Ilość rygli zależy od wysokości ściany. W ścianie często też znajdują się elementy ukośne, których zadaniem jest usztywnienie budynków. Krótkie elementy ukośne to miecze, długie to zastrzały.
Szkielet taki czasami obijano deskami, czyli szalowano, wypełniano cegłą paloną, lub gliną którą obwijano beleczki drewniane wstawione w pola utworzone przez słupy i rygle. Glinę w ten sposób układaną nazywamy właśnie szachulcem, a konstrukcję określamy szachulcową. Konstrukcja tego typu ma w sobie dużo gliny, elementy konstrukcyjne jednak są drewniane, dlatego budownictwo takie zaliczamy do drewnianego. ?Drewno malowano zazwyczaj na czarno a wypełnienie na biało, dzięki czemu powstawało ładna bardzo kontrastowa ściana.
Budynki tego typu były powszechne w miastach średniowiecznej Polski. Jednak na wsiach były rzadkie i należy je raczej wiązać z osadnictwem niemieckim. Na terenie Niemiec było to najczęściej spotykany rodzaj ścian, w wielu miejscach tak jest do dzisiaj.
W Polsce jednak budownictwo szachulcowe jest czymś lekko egzotycznym, dlatego zdumiewają wioski w okolicach Słupska takie jak Swołowo czy Krzemienica, w których takie budownictwo dominuje do dzisiaj.n??Specyfika tego regionu zaczyna być dostrzegana i doceniana. Funkcjonują tu dwa Muzea Wiejskie w Klukach i Swołowie. Samorządy stworzyły projekt nazwany Kraina w Kratę, który ma za zadanie promować region. To wszystko sprawia, że jadąc na plaże Ustki, Jarosławca, Darłowa warto zwrócić uwagę także na wyjątkową kulturę materialną tego regionu.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- autor jest architektem i autorem serwisu Polska Drewniana
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz