Piotr Olszak Artykułów: 12
Młynarz jest dumny ze swojego wiatraka i chętnie o nim opowiada. Z jego relacji wynika, że został on wybudowany przez pradziada, który się schronił na Kurpiach przed represjami po Powstaniu Styczniowym.
Wspaniałe budynki sakralne: kościół, klasztor i synagoga stoją pośród skromnej zabudowy, w znacznej części drewnianej. Dzięki temu czuje się tutaj, że każdemu jest oddane to, co się należy. Bogu – co boskie, człowiekowi – co ludzkie.
Kościół w Karpaczu należy do grupy kościołów norweskich zwanych stavkirke czyli kościoły słupowe. Kościoły tego typu powstawały tysiąc lat temu w Skandynawii. Ich forma wywodzi się wprost ze sztuki Wikingów.
Większość domów, stajni, obór i stodół w Swołowie wykonana jest w techniką szachulcową. Domy są zarówno duże jak i małe. Jest ich tutaj dużo, dlatego nadają one charakter wsi.
Jest to ulicówka z domami ustawionymi szczytem do drogi. Takie ustawienie kiedyś dominowało na Mazurach, obecnie jest rzadko spotykane. Do dziś zachowało się w Klonie ok. 40 drewnianych chałup różnych typów i w różnym wieku.
Domy są na ogół są ustawione szczytem do ulicy, wiele z nich ma konstrukcję wieńcową. Ściany zbudowane są z bali prostokątnych wiązanych w węgłach na jaskółczy ogon.
Drewniane mosty na Pisie są budowlami nietypowymi, zasługującymi na uwagę. To wytwory lokalnych budowniczych, dlatego mają wiele cech budownictwa ludowego. Skala problemu, jaki stał przed budowniczym, była znacznie większa niż w przypadku chaty drewnianej, czy nawet kościoła.
Tyrolczycy mieli bardzo silną kulturę nie poddającą się obcym wpływom, która przejawiała się w osobnym dialekcie, odmiennym budownictwie, strojach i zwyczajach. Niestety po II wojnie światowej dialekt, stroje i zwyczaje zniknęły wraz z mieszkańcami.
Na zachód od Lęborka i Łeby coś się w architekturze zmienia. Kraina w Kratę czyli region budownictwa szachulcowego. Niegdyś był zamieszkany przez Słowińców - grupę etniczną różniącą się kulturowo od Kaszubów.
Trześcianka jest gęsto zabudowaną szeregówką - taki układ wyróżnia wsie podlaskie. Domy w niej stoją na wąskich długich działkach, szczytem do drogi. Za domami w jednej linii z nimi znajdują się zabudowania gospodarcze.