Lefkara
Koronki i relikwie Krzyża Świętego
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Dynastyczne układanki
Jej ranga wzrosła w XV wieku również dzięki temu, że swoją letnią rezydencję miała w Lefkarze ostatnia królowa cypryjska Katarzyna Cornario. Była ona wenecjanką, a na wyspę trafiła w wyniku politycznych układów jako żona króla Jakuba II Bastarda. Ten nieprawy syn Jana II, po śmierci ojca w 1464 r. odebrał tron prawowitej dziedziczce, a swojej przyrodniej siostrze, Karolinie. Dokonał tego dzięki poparciu Inala mameluckiego sułtana z Egiptu, któremu Cypr formalnie podlegał. Następnie wypędził z Famagusty genueńczyków, którzy blisko od stu lat eksploatowali ten najważniejszy port wyspy. Odwet wpływowej Genui mógł być groźny, protekcja egipska uciążliwa, stąd też król znalazł pomoc u Wenecjan, którzy udzielili jej ochoczo, ale nie bezinteresownie. Sojusz władcy wyspy z Republiką Wenecką został ugruntowany ślubem króla z rodu Lusignan z przedstawicielką wpływowej weneckiej rodziny Cornario.
Nieszczęśliwa królowa
Niestety, historia życia Katarzyny nie jest godna pozazdroszczenia. Jej małżeństwo z Jakubem trwało zaledwie rok. Co prawda z tego związku urodził się Jakub III, ale obaj przedstawiciele rodu królewskiego wnet zmarli: najpierw ojciec, a w następnym roku syn – niemowlę. Podejrzewano, że zostali otruci przez Wenecjan. Ci pozwolili królowej zachować rządy przez kolejne 15 lat, po czym zmusili ją do abdykacji, a Cypr stał się ostatecznie ich własnością w 1489 roku. Zanim to nastąpiło osamotniona królowa szukała schronienia od codziennych trosk w górskim klimacie Lefkary, zapraszając do swojej rezydencji wpływowych gości. Na jej zaproszenie miał zawitać na Cypr sławny humanista Leonardo da Vinci. Podróżował do Armenii i w drodze powrotnej trafił na wyspę, gdzie odwiedził królową wdowę. Po powrocie do ojczyzny ofiarował katedrze w Mediolanie obrus liturgiczny z lefkaryjskich koronek, które włoski artysta najwyraźniej docenił, zaś dzisiaj koronki wykonywane przez tutejsze kobiety są najlepszą reklamą górskiej wioski.
Wielkomiejskie wspomnienie
W XVI wieku Lefkara była jednym z największych miast na Cyprze. Stała się też popularną miejscowością odwiedzaną przez bogatych Wenecjan, którzy na wzór wypędzonej królowej mieli tu swoje siedziby. Niestety Republika Wenecka, nie obroniła swojej zdobyczy przed Turkami. Brutalnie podbili oni Cypr i pod panowaniem osmańskim osada, jak cała wyspa, przeżywała okres stagnacji. Miasteczko zostało zniszczone, wiele osób je opuściło. Dopiero w końcu XIX wieku, gdy sułtan odstąpił wyspę Brytyjczykom, Lefkara ponownie zaczęła tętnić życiem: domy odbudowano, uliczki odrestaurowano, zaczęli napływać nowi ludzie. Było to zasługą mieszkańców wioski ich pracowitości i umiejętnościom, które służą wiosce do dzisiaj.
Tradycyjne zajęcia
Mężczyźni od pokoleń przekazują sobie sztukę wykonywania srebrnej biżuterii. Kobiety ciągle zajmują się haftem lefkaryjskim oraz koronkami. Produkty te zyskały sławę za granicą w latach 60. i 70., kiedy ludzie jadąc za chlebem wywozili te produkty ze sobą do Ameryki i Anglii. Dzisiaj przybywający na Cypr turyści chętnie szukają produktów lefkaryjskiego rękodzieła. Wielu przyjeżdża do samej wioski, która dawno już nie jest zubożałą miejscowością, ale ciągnie z turystyki zrozumiałe profity. Mieszkańcy i władze wioski dbają o zachowanie tradycji i jej popularyzację, nie tylko w oparciu o liczne sklepiki działające przy domowych warsztatach. Jednym z miejsc, które dokumentuje rozwój rękodzieła jest dom Patsalosa. Tutaj mieści się Muzeum Wyrobów Srebrnych i Koronek. Inny odrestaurowany dom to Muzeum Folkloru. Ukazuje on życie na Cyprze sprzed stu lat i turyści mogą zobaczyć tu wspaniałe meble, ubrania i przedmioty życia codziennego zamożnej rodziny. Sympatycy sztuki bizantyjskiej mogą jeszcze skierować swoje kroki do kolejnego kościoła Michała Archanioła, gdzie malowidła naścienne datowane są na XII wiek.
* * *
Lefkara na Cyprze jest warta włączenia do programu zwiedzania wyspy, gdyż jest doskonałym przykładem jak historia i tradycja mogą być siłą napędową dobrobytu lokalnej społeczności.
Dodaj komentarz