Warszawa
Polin. Tysiąc lat wspólnej historii
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Podkreślona jest rola dla polskiej literatury autorów pochodzenia żydowskiego: Juliana Tuwima, Bolesława Leśmiana, Antoniego Słonimskiego czy Aleksandra Wata. W galerii dwudziestolecia międzywojennego prezentowane są i małe miasteczka: Szczuczyn w obiektywie Zalmana Kapłana, Drohobycz opisany przez Brunona Schulza, Bobowa – ośrodek chasydyzmu, zobrazowana relacją ze ślubu córki miejscowego cadyka w 1931 r., Kolbuszowa, której herb przedstawia dwie ręce złączone w uścisku oraz krzyż i gwiazdę Dawida w tle, zarejestrowana na filmie z 1929 r. nakręconym przez członka kolbuszowskiego ziomkostwa w Nowym Jorku.
Zagłada
Galeria ?Zagłada;1939-1945? ma opowiadać historię Zagłady przede wszystkim z perspektywy ofiar. Widz przechodzi przez różne jej stadia ? od separacji, przez doświadczenie getta, masowe mordy na Wschodzie, deportacje do obozów zagłady (akcja ?Reinhardt?), doświadczenie ukrywania się ? aż do bram Szoah.* Ekspozycję poświęconą warszawskiemu gettu otwierają zdjęcia Adama Czerniakowa i Emanuela Ringelbluma. Adam Czerniakow został wyznaczony przez Niemców na przewodniczącego Judenratu. Od 1939 r. pisał po polsku dziennik, oddający życie społeczności żydowskiej, ból i rozterki wynikające z roli, jaka mu przypadła. Ostatni wpis pochodzi z 23 lipca 1942 r., dnia, w którym popełnił samobójstwo. W pożegnalnym liście do żony napisał: ?Żądają ode mnie, bym własnymi rękami zabijał dzieci mego narodu. Nie pozostaje mi nic innego, jak umrzeć?. Emanuel Ringelblum założył i kierował konspiracyjnym archiwum Oneg Szabat (Radość Soboty). Powstanie i rozmiar tego archiwum jest fenomenem w historii okupowanych krajów. W sierpniu 1942 r. archiwum zostało zapakowane do metalowych skrzynek lub baniek po mleku i zakopane w piwnicach budynków przy ulicach Nowolipki 68 i Świętojerskiej 34. Po wojnie odnaleziono dwie z trzech części podziemnego archiwum getta (obecnie przechowywane są w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie). Emanuel Ringelblum po wyjściu z getta do 1944 r. ukrywał się ? w marcu tego roku został rozstrzelany prawdopodobnie na gruzach getta. Zgromadzone materiały ? zdjęcia, pamiętniki, kartki żywnościowe ? stały się zasadniczą bazą ekspozycji poświęconej gettu. ?Jesteśmy zamknięci za podwójnym murem: za murem z cegieł nasze ciała, za murem ciszy nasze dusze?. Te niezwykłe słowa pochodzą z pamiętnika Chaima Aarona Kaplana i doskonale oddają osamotnienie Żydów w okresie Zagłady. Chaim A. Kaplan pisał swój pamiętnik do ostatniej chwili, do 4 sierpnia 1942 r. i postarał się, aby jego kronika nie zaginęła. Kolejne zapisane zeszyty wynoszone były przez Żydów pracujących poza gettem i przekazywane Polakom. Odnaleziono je w podwarszawskim gospodarstwie, schowane w baku na naftę.
*cytaty pochodzą z katalogu Muzeum ?Polin 1000 lat historii Żydów polskich?
* * *
Galeria Zagłada paraliżuje. Nie zamyka kart historii. Następuje po niej ? Powojnie; od 1944 do dziś?
Warto wiedzieć
* W 1999 roku UNESCO umieściło ?Archiwum Ringelbluma? na liście ?Pamięć Świata? (Memory of the World), obejmującej najcenniejsze zabytki światowego piśmiennictwa.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- o koncepcji ekspozycji piszę w odrębnym artykule
- Muzeum Historii Żydów Polskich Polin
Dodaj komentarz