Warszawa
Polin. Tysiąc lat wspólnej historii
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Opowieść o tysiącleciu wspólnych dziejów w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin otwiera galeria średniowieczna prezentująca pierwsze 500 lat tej historii, począwszy od X wieku.
Zwierzchnictwo nad Żydami w Polsce średniowiecznej należało do monarchy, któremu płacili podatki, a osiedlać się mogli niemal wyłącznie w dobrach królewskich. Z tego okresu śladami obecności Żydów na ziemiach polskich są głównie płyty nagrobne i monety ? na wystawie pokazana jest moneta bita w XII wieku w osadzie żydowskiej przy grodzie kaliskim, zapisana znakami hebrajskimi.
Początki sąsiedztwa
Po galerii prowadzą m.in. opowieść o miłości króla Kazimierza Wielkiego do Esterki, opisy podróży kupców ? Ibrahima ibn Jakuba czy Icchaka ben Dorbello, który w XII w. pisał: ?Winniśmy sami się ograniczać, aby nie przywyknąć do zaniedbywania praktyk religijnych, jak to widziałem w królestwie Polin u kupców, którzy wędrują po drogach? i cytaty ze statutu kaliskiego, aktu prawnego nadanego Żydom przez księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego 16 sierpnia 1264 roku w Kaliszu, który potwierdzany był przez Kazimierza Wielkiego w 1334 r., Kazimierza Jagiellończyka w 1453 r. i Zygmunta Starego w 1539 r. Na podstawie ?responsów? czyli pisemnych odpowiedzi udzielanych przez rabinów, na pytania polskich izraelitów dotyczące Prawa, Tomasz Leśniak ? artysta grafik ? stworzył ilustrację tych tekstów w stylu średniowiecznych miniatur. Galeria średniowieczna stała się trójwymiarowym iluminowanym rękopisem, jej ściany są pokryte wykonanymi ręcznie malowidłami i złoceniami.*
Miasteczko, czyli sztetl
W galerii ?Miasteczko; 1648-1772?, akcent położony jest na centrum gminy żydowskiej czyli plac synagonalny (szulhof), miejsce tworzenia się charakterystycznej kultury żydowskiej dla miasteczek Rzeczypospolitej w XVIII w. Przywołany jest przykład drewnianej synagogi z Gwoźdźca (Ukraina), której dekoracja ścian porównana została przez malarza Karola Maszkowskiego do ?rozpiętego perskiego kobierca?. Studium malarza dotyczące wystroju tej bożnicy stało się podstawą do wykonania repliki na potrzeby wystawy. Synagoga w Gwoźdźcu, podobnie jak inne drewniane synagogi już nie istnieje. Muzeum wykonało ? pomniejszoną o 15% – replikę dachu z dekoracją sklepienia. Nie możemy wprawdzie odzyskać pierwotnych obiektów, ale możemy wskrzesić sztukę ich budowy, wznosząc jeden z nich. To zatem, co jest oryginalne w naszej drewnianej synagodze z Gwoźdźca, to nie XVIII-wieczne drewno czy malowidła, lecz raczej wiedza odzyskana w czasie jej rekonstrukcji.*
Multimedialna ulica
?Ojfder jidiszer gas/Na żydowskiej ulicy, 1918-1939? to tytuł galerii, której główną osią jest multimedialna ulica. W układzie Muzeum ta ulica ? oś znajduje się dokładnie na linii przebiegu przedwojennej ulicy Zamenhofa, jednej z głównych ulic żydowskiej dzielnicy północnej. Di jidishe gas czyli ?żydowska ulica?, metaforycznie odnosi się do żydowskiego świata w Polsce, „zakorzenionego w polskości i swoiście żydowskiego”. Galeria pokazuje złożoność i rozmaitość życia żydowskiego w międzywojniu: polityczne stronnictwa ? Poalej Syjon, socjalistyczny Bund, ortodoksyjną organizację Agudas Jisroel, Wilno jako centrum kultury jidysz i Warszawę ? centrum prasy (?Nasz Przegląd?), piśmiennictwa i teatru w języku jidysz.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- o koncepcji ekspozycji piszę w odrębnym artykule
- Muzeum Historii Żydów Polskich Polin
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz