Nowe Miasto nad Metują
Rezerwat historyczny wokół rynku

A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Metuja, po czesku Metuje, to niewielka, zaledwie 70 km długości, rzeka w Sudetach i północnych Czechach, lewobrzeżny dopływ Łaby. Na tyle jednak ważna, że powstało nad nią kilka historycznych czeskich miast: Hronov, Jaroměř, Nachod, Nové Město czy Teplice.
Nazwy tych dwu ostatnich uzupełnia ?nad Metují? ? nad Metują. Nowe Miasto (Nové Město nad Metují), w którym jestem, ma wyjątkowo dokładną datę założenia: 10 sierpnia 1501 roku. A kamień węgielny pod nie położył w tym dniu Jan Černčický z Kácova.
Skalisty cypel oblewany nurtem rzeki
Miejsce wybrał idealne. Na skale wznoszącej się w zakolu Metuji, dzięki czemu otoczone było z trzech stron wodą. Otrzymało ono prawo organizowania targów, pobierania ceł oraz warzenia piwa. Niestety, z tamtego drewnianego miasta niemal nic nie przetrwało. Od pioruna, który trafił w 1526 roku w dom w rynku, rozpoczął się pożar, który strawił całe Nové Město wraz z siedzibą jego założyciela. W rok później sprzedał on więc pogorzelisko Wojciechowi z Pernštejna, a ten polecił odbudować miasto, już murowane, w stylu renesansowym. Ale i on nie pozostał długo jego właścicielem. Następnymi, w 1548 r., zostali Štubenbergowie, po nich Albrecht von Wallenstein, Trčkove z Lipy, zaś w XVII w. szkocki wachmistrz Walter Leslie awansowany do stopnia feldmarszałka i nagrodzony tytułem hrabiowskim, i inni. A odbudowa oraz rozbudowa miasta trwała wiele lat. Podobnie jak zamku stojącego w pobliżu rynku. Ale on jest na tyle ciekawy, że zasługuje na osobne opisanie. Pożary, wojny i inne brzemienne w skutki wydarzenia powodowały, że z upływem czasu renesansowe miasteczko coraz bardziej przybierało inny wygląd.
Miejski rezerwat historyczny
W latach 1951-54 dzięki zabiegom tutejszego historyka Jana Juránka przeprowadzono rewitalizację zabytkowego centrum i przekształcono je w miejski rezerwat historyczny. Jego rdzeń stanowi podłużny rynek ? Husovo námesti, o kształcie nieco nieregularnego prostokąta. Otoczony ze wszystkich stron kilkudziesięcioma kamieniczkami z renesansowymi podcieniami. Ich partery zajmują sklepy, restauracje, kawiarnia, lodziarnia itp. Na piętrach ? niemal wyłącznie są to domy jednopiętrowe, w paru wyjątkach dwupiętrowe ? wiele z ciekawą przeszłością, są mieszkania. Tak np. w tzw. Spolkovym důmu (Dom związkowy) ozdobionym zegarem słonecznym, były niegdyś kramy mięsne, nad nimi szkoła, a później urząd miasta. Na ościeży z piaskowca nad wejściem do domu nr 1221 można odczytać wyryty tekst: ?Jakub? důchodni z Bohdanče?, czyli Jakub, poborca podatkowy z Bohdanče i rok 1531. Na kamiennym portalu domu nr 1231 znajduje się napis: ?Pan Waczlaw 1534?. W stojącym na sąsiedniej, wschodniej pierzei domu wybuchł w 1888 r. od pioruna pożar, który zniszczył wszystkie kamieniczki na tej pierzei.
Kolumny dziękczynne w rynku
Narożny, od strony zachodniej, dom w południowej pierzei, nr 1209, w którym obecnie mieści się zasadnicza szkoła artystyczna z Salą Ślubów urzędu miejskiego, od XV w. był ratuszem. W rynku stoją dwie kolumny oraz dawna studnia. W jego południowej części barokowa kolumna maryjna (Mariánsky sloup) wzniesiona w 1663 roku w podzięce za uratowanie miasta przed zarazą. Natomiast w północnej części stoi kolumna Trójcy Przenajświętszej z 1767. Postawiło ją miasto, aby upamiętnić zakończenie Wojny Siedmioletniej między Austrią i Prusami. Kilka metrów od niej znajduje się studnia, która od XVI do XIX w. zaopatrywała mieszkańców w wodę. Później ją zasypano, ale w ramach rewaloryzacji zabytkowego centrum oczyszczono i można do niej obecnie zaglądać. Do północnej pierzei rynku, trochę od niej cofnięty w jej zachodnim rogu, stoi kościół św. Trójcy.
Dodaj komentarz