Piotrków Trybunalski
Pierwsi przybyli dominikanie

Aż do wieku XVII był on jednym z dwu, obok parafialnej świątyni grodu – ceglanej gotyckiej fary św. Jakuba – kościołem w mieście. Klasztor, wzniesiono później niż kościół. Bezsporny dowód jego istnienia pochodzi z roku 1458.
fot: Cezary Rudziński
Piotrków Trybunalski. Pierwsi przybyli dominikanie
Trzynawowe wnętrze posiada wyposażenie barokowe i rokokowe. Z zabytków wcześniejszych, najstarszy jest drewniany krucyfiks z XVI w.
  • Piotrków Trybunalski. Pierwsi przybyli dominikanie
  • Piotrków Trybunalski. Pierwsi przybyli dominikanie
  • Piotrków Trybunalski. Pierwsi przybyli dominikanie
  • Piotrków Trybunalski. Pierwsi przybyli dominikanie
  • Piotrków Trybunalski. Pierwsi przybyli dominikanie
  • Piotrków Trybunalski. Pierwsi przybyli dominikanie
  • Piotrków Trybunalski. Pierwsi przybyli dominikanie
  • Piotrków Trybunalski. Pierwsi przybyli dominikanie
  • Piotrków Trybunalski. Pierwsi przybyli dominikanie
  • Piotrków Trybunalski. Pierwsi przybyli dominikanie
Uwaga! Materiał został zamieszczony w naszym portalu już ponad rok temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Z pięciu zakonów, które Piotrków Trybunalski wybrały na swoje siedziby w wiekach XIV-XVII i wybudowały tu klasztory, pierwszymi byli dominikanie.

Znaleźli dla siebie miejsce na północnych obrzeżach Starego Miasta, które wówczas nie było jeszcze otoczone murami, między nim i południowym brzegiem rzeczki Strawy, znacznie szerszej i większej niż współczesny strumyk. Niewiele ponad 20 km długości Strawa płynie przez Piotrków Trybunalski z zachodu na północ od Starówki. Następnie skręca na południe między nią i Zamkiem Królewskim oraz dawnym Żydowskim Miastem, w latach II wojny światowej pierwszym w okupowanej Europie gettem, aby po kilkuset metrach zawrócić ponownie na zachód. Obecnie ten jej południowy odcinek znajduje się pod ziemią.

Wspomniane mury miejskie wzniesione w XV w. i rozbierane sukcesywnie w latach 1817-1910, poza niewielkimi fragmentami zachowanymi dotychczas, miały wysokość około 4,5 metra oraz grubość do 2 m.  I trzy bramy: Krakowską, Wolborską i Sieradzką oraz 10 baszt. Tworzyły wielobok o wymiarach zaledwie 340 x 300 metrów, w którym znalazło się ówczesne miasto z centralnie położonym rynkiem oraz 5 kościołów, z czego tylko fara nie przyklasztorny. Niemal aż do końca XV w. liczba dominikańskich zakonników była zbyt mała ? poniżej wymaganych 12 ? aby mogli założyć osobny klasztor. Powstał on później i wiadomo, że w roku 1605 liczył 24 mnichów.

Dzieje kościoła

Ale już w roku 1319 zaczęli oni wznosić jednonawowy kościół p.w. św. Doroty, zbudowany ostatecznie w latach 1331-1340. Zniszczony później znacznie podczas pożarów w latach 1531 i 1643, a następnie odbudowywany i rozbudowywany. Z zachowaniem jednak gotyckiego trzonu, chociaż już w stylu baroku i częściowo rokoka. W roku 1624 dobudowano do jego nawy północnej kaplicę Matki Boskiej Różańcowej ufundowaną przez wojewodę sieradzkiego, Stanisława Jaxę Bykowskiego. I nawę boczną, częściowo kosztem budynków klasztornych. Kolejnej przebudowy tej świątyni dokonano w roku 1824 dodając trzecią nawę oraz od południowego zachodu kruchtę, przenosząc do niej główne wejście do kościoła.

Aż do wieku XVII był on jednym z dwu, obok parafialnej świątyni grodu ? ceglanej gotyckiej fary św. Jakuba przy wschodniej części murów, kościołem w mieście. Zbudowany bowiem w 1373 r. murowany kościółek p.w. Najświętszej Marii Panny przy trakcie krakowskim, w miejscu nazwanym później Krakówką, stał kilkaset metrów na południe poza ówczesnym miastem. W pobliżu kościoła dominikanów, który na początku XVII w. otrzymał drugiego patrona, popularnego wówczas z kultu św. Jacka, stanęła masywna wieża ? dzwonnica na planie kwadratu, z renesansowym dzwonem z roku 1615. Świątynia nie miała bowiem i nie ma wież, a tylko pośrodku dachu wieżyczkę sygnaturki.

Losy  klasztoru

Klasztor, przynajmniej w znanej z zachowanych części oraz opisów postaci, wzniesiono później niż kościół. Według źródeł jakie znalazłem, bezsporny dowód jego istnienia pochodzi z roku 1458. Zakon został skasowany przez władze carskie w 1864 r. w odwecie za Powstanie Styczniowe i już, w odróżnieniu od bernardynów i jezuitów, nie odrodził się w Piotrkowie. Większość zabudowań klasztornych rozebrano, a zachodnie skrzydło przeznaczono na szkołę. Obecnie mieści się w nim liceum ogólnokształcące. Rozbudowa miasta oraz rozebranie jego murów spowodowały spore zmiany w sąsiedztwie.

Między klasztorem i kościołem dominikanów oraz sąsiadującym z nimi od południa byłym kościołem i klasztorem pijarów zamienionym już wówczas w więzienie, wytyczono ważną, niegdyś tranzytową z zachodu na wschód, omijającą centrum Starego Miasta ulicę, po II wojnie światowej Wojska Polskiego. Kościół p.w. św. św. Jacka i Doroty stoi do niej bokiem, wchodzi się do niego przez kruchtę. Trzynawowe wnętrze posiada wyposażenie barokowe i rokokowe. Z zabytków wcześniejszych, najstarszy jest drewniany krucyfiks z XVI w. W rokokowym ołtarzu głównym z II połowy XVIII w.  znajduje się obraz pierwszej patronki świątyni, św. Doroty z 1793 r.

Czytaj dalej - strony: 1 2

Poczytaj więcej o okolicy:

 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!