Pilzno
Modernizm wg architekta Loosa
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W zachodnioczeskim mieście Pilzno do ciekawszych atrakcji należy modernistyczna architektura wnętrz inżyniera Adolfa Loosa. Jest ważna w skali światowej dla tego kierunku, bardzo istotnego przez większość XX wieku.
Modernizm, czyli nowe prądy w kulturze i sztuce, pojawił się w wielu ich dziedzinach już w latach 60. XIX w. Najpierw w sztuce, obejmując sukcesywnie wiele jej kierunków poczynając od impresjonizmu i symbolizmu, poprzez secesję, ekspresjonizm, kubizm, futuryzm, konstruktywizm i wiele innych, po surrealizm, taszyzm, minimalizm i pop-art. W literaturze przejawił się jako pozytywizm, naturalizm i realizm. W muzyce stał się ważny od lat 80. XIX w. Stosunkowo późno, bo największe sukcesy w tej dziedzinie modernizm notował w latach 1910-30, objął architekturę, także wnętrz.
Projektant, teoretyk i filozof architektury
Modernizm stanowił, piszę to w ogromnym skrócie, całkowite odejście od stylów historycznych i wszelkiej stylizacji. Za najważniejszą uważano funkcjonalność budynków, a chyba najbardziej znaną postacią i twórcą ówcześnie nowej architektury i jej przedstawicielem był Le Corbusier. Francuski, pochodzenia szwajcarskiego, architekt, urbanista, malarz i rzeźbiarz Charles-Edouard Jeanneret-Girs (1887-1965). W Czechach do najważniejszych modernistycznych twórców o znaczeniu międzynarodowym, zwłaszcza w architekturze wnętrz, zaliczany jest Adolf Loos (1870-1933).
Zarówno czynny projektant, jak i teoretyk, uważany także za filozofa architektury, związany od 1907 roku przez wiele lat z Pilznem. Radykalnie odrzucał on wszelkie zdobnictwo. Jego klientami byli głownie bogaci pilzneńscy żydowscy przedsiębiorcy, dla których zaprojektował co najmniej 13 wnętrz mieszkań. Do naszych czasów zachowało się, chociaż niektóre trzeba było odtwarzać, osiem. Cztery z nich można zwiedzać. Dwa inne „Loosowskie” mieszkania ogląda się tylko okazjonalnie.
Mieszkania Voglów i Krausów
Kamienica przy ul. Klatowskiej 12 znajduje się w centrum miasta, w pobliżu gmachów teatru i wielkiej synagogi. Nazywana jest, od nazwiska właścicieli, którzy zlecili przebudowę dokonaną w latach 1928-29, mieszkaniem dr. med. Josefa i jego żony Štěpánky Voglów. Z dawnego mieszkania zachował się salon z kominkiem wyłożonym płytami marmuru oraz jadalnia z okładzinami z żółtego trawertynu. Resztę mieszkania uzupełniono dokładnymi replikami oryginalnych mebli.
Drugie z mieszkań na tej trasie, Viléma i Gertrudy Krausów przy ul. Bendovej 10, uważane jest za jedną z najpiękniejszych pilzneńskich realizacji Adolfa Loosa. Wykonano ją w roku 1931, a najcenniejszą częścią mieszkania jest salon i jadalnia obłożone marmurem, z przyległymi do niego lustrami, co stwarza efekt podwójnej ich objętości. Cenna jest również sypialnia ze specjalnie zaprojektowanymi przez tego architekta meblami.
Najznaminitszy dom: Brummelów
Specjaliści za najznakomitszą realizację projektu Adolfa Loosa, dokonaną w roku 1927, uważają dom Jana i Jany Brummelów przy ul. Husa 58. Architekt zmienił całkowicie jego wygląd zewnętrzny, usunął wszelkie ozdoby fasady. Ponadto dobudował do niej pionową pryzmatyczną konstrukcję. Na pierwszym piętrze w całości zachowało się zmodernizowane mieszkanie, wraz z zaprojektowanymi przez Loosa meblami. Zwiedzający mogą więc oglądać zarówno przedpokój, salon, sypialnię z łazienką, jadalnię, pokoje mieszkalne, jak i salonik pani domu z sypialnią.
I dzieło ucznia
Trzecia z proponowanych tras architektury wnętrz Loosa, mieszkanie Oskara i Jany Semlerów przy ul. Klatowskiej 110, stanowi realizację pomysłu tego architekta, ale zaprojektowaną oraz wykonaną przez jego ucznia i współpracownika, Heinricha Kulkę. Ale w „klasycznej” modernistycznej koncepcji patrona. Dom ten podlega obecnie zachodnioczeskiej galerii w Pilźnie, która nie tylko udostępnia go zwiedzającym, ale zamierza umieścić w nim również regionalne centrum badawcze architektury.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz