Fortyfikacje na wzgórzu nad dzisiejszym Javornikiem strzegły śląskiej, kiedy rządzili tu jeszcze Piastowie, a gotyckie zamczysko powstało tu w XIV wieku. Dziś nie ma po nim wiele śladów, zburzyli je prawdopodobnie husyci.

Potężny zamek, który obrali sobie za letnią siedzibę biskupi wrocławscy, powstał w XVI wieku, a jego budowę prowadził biskup Jan Thurzo. Zamek nazwano imieniem Jana Chrzciciela, patrona Wrocławia i wrocławskiego biskupstwa. Teraz to Jánský Vrch, dawniej Johannesberg.

Biskupie ogrody, biskupie koncerty

W połowie XVIII wieku biskup Filip Gotthard von Schaffgotsch przebudował zamek w modnym stylu barokowym, założył francuskie ogrody. Tu też osiadł, gdy został skazany na banicję po tym jak poparł Habsburgów w przegranym przez nich konflikcie z Prusami o Śląsk. Z jego inicjatywy wybudowano salę koncertową, która stała się osią kulturalnego życia biskupiej siedziby. Przez prawie trzydzieści lat pracował tu i prowadził kapelę zamkową wybitny kompozytor, skrzypek i dyrygent Karel Ditters z Dittersdofu, jeden z twórców niemieckiej opery komicznej.

Co widać z zamkowego wzgórza

Obecny kształt budowli jest wynikiem przebudowy w początku XIX wieku. Z tego okresu pochodzą założenia ogrodowe na stokach wzgórza, tarasy widokowe i obiekty gospodarcze. Z tarasów roztacza się ładny widok na okoliczne pasma Sudetów (Góry Złote, Rychlebske Vrchy oraz śląskie równiny z jeziorami Nyskim i Otmuchowskim. W dole niewielkie miasteczko Javornik (dawniej Jauernig).

Dwie trasy zwiedzania

Zwiedzanie zamku zorganizowano w dwóch etapach. Pierwsza trasa (ok. 50 min.) prowadzi przez pomieszczenia reprezentacyjne, kaplicę, salę koncertową. Pokazuje w większości XIX wieczne wyposażenie wnętrz, daje możliwość udziału w minikoncercie, pozwala obejrzeć unikalną w Czechach, licząca ponad 1200 eksponatów  kolekcję fajek. Druga trasa (ok. 30 min) koncertuje się na zwiedzaniu gospodarskiego zaplecza zamku: kuchni, pomieszczeń dla służby, wewnętrznych dziedzińców.

Lampy na dziedzińcu

Na zewnętrznym dziedzińcu warto zwrócić uwagę na oświetlenie: są tu zrekonstruowane kilka lat temu lampy gazowe stanowią element unikalnej instalacji. Gaz doprowadzono na zamek w 1906 roku a gazowe żyrandole i lampy świeciły aż do 1945 roku, mimo że w 1932 doprowadzono tu elektryczność.

Warto wiedzieć

Należący do wrocławskich biskupów zamek od 1945 do 1984 roku miał nieuregulowaną sytuację prawną, kiedy to dokonano ostatecznego rozdziału majątków czeskiego i polskiego kościoła katolickiego, choć już  1959 roku przejęło go w zarząd państwo czechosłowackie. Od 2002 roku jest na liście czeskich zabytków.

Przeczytaj także...

Warszawa. Gazowe latarnie przy ulicy Agrykola

Autorka: Jolanta Głodowska

Każdego dnia, rano i wieczorem, na prowadzącej do Łazienek ulicy Agrykola można spotkać prawdziwego latarnika, który za pomocą długiego kija zakończonego haczykiem zapala i gasi gazowe latarnie.

Lidzbark Warmiński. Zamek biskupi na pruskim grodzie

Autor: Cezary Rudziński

Wspaniały gotycki Zamek Biskupów Warmińskich przeszedł niedawno kolejną, bardzo potrzebną konserwację. Objęła ona krużganki i ich dachy, historyczną, brukową nawierzchnię dziedzińca, ceglane ściany z zegarem słonecznym...

Kromierzyż. Ogrody kwiatowe wokół pałacu biskupów

Autorka: Barbara Górecka

Ogród kwiatowy w morawskim Kromierzyżu należy do najcenniejszych dzieł architektury ogrodowej na świecie. Jego początki sięgają XVII wieku. Jest to arcydzieło barokowej sztuki ogrodowej w stylu francuskim.