Muszyna
Stolica biskupiego państwa
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Muszyna, mimoże posiada status miasta i gminy uzdrowiskowej, pozostaje trochę w cieniu odległej o 10 km Krynicy Zdroju. Tymczasem ma bogatą, już ponad ośmiowiekową przeszłość oraz parę wartych uwagi zabytków oraz nowoczesną infrastrukturę uzdrowiskową i sportową.
Informacje o historii miasta znajdują się na tablicach w Parku Zdrojowym ?Zapopradzie?, można je otrzymać także w Muzeum Regionalnym ?Państwa Muszyńskiego?. Powstanie i rozwój Muszyny związane było z pobliskim pograniczem polsko-węgierskim. Przypomnę, że sąsiadujące z nami ziemi słowackie przez około 10 wieków należały do Królestwa Węgier, a później, aż do 1918 roku, wraz z nimi do C.K. Austro-Węgier.
Osada na pograniczu
Wzdłuż doliny Popradu przebiegał w średniowieczu szlak handlowy zwany węgierskim. Miejsce w pobliżu wpadania do tej rzeki dwu jej dopływów ? potoków Szczawnik i Muszynka, okazało się dogodnym do założenia osady. Pierwsza wzmianka o niej znajduje się w akcie nadania w 1209 roku przez króla węgierskiego Andrzeja II przywileju pobierania przez proboszcza Adolfa ze spiskiej kapituły św. Marcina, ceł nad rzeką Poprad koło Muszyny. Najstarszymi znanymi właścicielami tej osady był rycerski ród Niegowickich herbu Półkozic. W polskich dokumentach jej nazwę wymieniono w dokumentach z 18 i 23 maja 1288 r. Wówczas to Wysz ? scholastyk kapituły wawelskiej zapisał Muszynę i Świniarsko biskupowi krakowskiemu Pawłowi z Przemankowa. W XIV w. król Władysław Łokietek, po zatargu z biskupem Muskatą przyłączył te ziemie do królewszczyzny. Za panowania Kazimierza Wielkiego Muszyna przezywała największy rozwój. Król wzniósł, na wysokim wzgórzu, zachowany do dziś w postaci zakonserwowanej ruiny, murowany zamek. Strażnicę graniczna, komorę celną, a zarazem rezydencję starostów. Nadał też osadzie prawa miejskie. W 1391 r. Władysław Jagiełło przekazał Muszynę i przylegające do niej wówczas wsie biskupom krakowskim.
Jak powstało Państwo Muszyńskie
Od tamtych czasów, aż do roku 1781, gdy majątek biskupi przejął skarb austriacki, zarządcy tych ziem ? starostowie, kasztelani, burgrabiowie, podstarości podlegali tylko władzom kościelnym. Było to jak gdyby małe księstwo nazywane Państwem Muszyńskim. Posiadało własne wojsko ? Dragonię Biskupią i Harników, sądownictwo ? Sąd Kryminalny Kresu Muszyńskiego i administrację. Wszystkie instytucje były niezależne od władzy królewskiej i podlegały staroście. Początków starostowie mieszkali w zamku, po jego zniszczeniu w XV w. w obszernej siedzibie w stóp góry zamkowej. Zachowały się z niej tylko trzy obiekty. Dwór starostów, zajazd i kordegarda tworzące ?podzamkowy zespół dworski?. Najbardziej znanym starostą muszyńskim był Stanisław Kępiński, który urząd ten sprawował do 1590 r. Głównie dzięki fraszce zaprzyjaźnionego z nim Jana Kochanowskiego z 1582 r. ?Do starosty muszyńskiego?. W XVI w. Muszyna i jej okolice, podobnie jak i sąsiednie tereny górskie zasiedlała ludność pasterska przybyła z Rusi Zakarpackiej, nazywana Łemkami. Wysiedlona z tych terenów w latach 1940 (! ? przez Niemców na sowiecką Ukrainę) ? 1947. Pozostały po niej w pobliżu Muszyny drewniane cerkiewki przejęte przez katolików oraz kapliczki. W latach 1769-1770 kilkakrotnie zatrzymywali się konfederaci barscy, a raz Kazimierz Pułaski.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz