Kraków
Synagoga Izaaka na Kazimierzu
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Arkadowy babiniec
Główna sala modlitewna jest w kształcie prostokąta. Jej wysokość to 14 metrów. Przykryta jest sklepieniem kolebkowym z lunetami o bogatej dekoracji stiukowej. W zachodniej części mieści się prostokątny przedsionek. Nad nim, na piętrze znajduje się otwarta empora na salę modlitwy. Dawniej znajdował się tu babiniec, a wchodziło się do niego po zewnętrznych schodach. Babiniec oddzielony jest od sali głównej pięcioma renesansowymi arkadami z toskańskimi kolumnami ustawionymi na balustradzie. Przypomina to renesansowe krużganki. W babińcu zachowały się nieliczne w Polsce polichromie, fundowane przez zamożne kobiety.
Najstarsze freski
Na ścianach sali modlitw i babińca znajduje się kompleks polichromii w postaci tekstów liturgicznych. Są one w ozdobnych obramieniach. Większość z nich odkryto w czasie prac restauracyjnych pod koniec XX wieku. Najstarsze freski pochodzą z czasów początków synagogi. Widoczny u szczytu ściany wschodniej cytat biblijny oznaczony jest chronogramem 404, czyli oznacza rok 1643/1644. I takich przykładów jest wiele. Wszystkie duże tablice podobne wielkością do siebie, rozmieszczone są symetrycznie. Inskrypcje flankują kolumny oplecione wicią roślinną. Na nich wsparty jest tympanon, a w jego środku znajduje się inicipt zwieńczony koroną. Incipit to określenie na formułkę umieszczaną na początku średniowiecznych rękopisów, która zawierała imię autora i tytuł dzieła.
Aron ha-kodesz
W centrum ściany wschodniej znajduje się zrekonstruowany w 1995 roku Aron ha-kodesz. Zwieńczony jest wypukłymi tablicami Dekalogu. Nakryte są one koroną i resztkami pomarańczowej kotary. Po obu stronach aron ha-kodesz zachowały się dwie małe tablice z czytelnymi inskrypcjami z porządku błogosławieństwa kapłańskiego. Po prawej jest przedstawienie menory, a po lewej dawniej znajdowało się 12 chlebów pokładnych, które symbolizowały 12 plemion Izraela.
Wojna i powojenne losy
W czasie II wojny światowej wnętrze synagogi zostało zniszczone, a przedmioty liturgiczne rozgrabione. Bezpowrotnie przepadła kuta altanowa bima stojąca w centralnym miejscu sali modlitw. W 1939 roku Niemcy chcieli zmusić pracownika gminy żydowskiej, Maksymiliana Redlicha do podpalenia zwojów Tory. Kiedy odmówił, został natychmiast zamordowany przed wejściem do synagogi. Kilka miesięcy później w synagodze urządzono pracownię teatralną. W latach 1943/1944 pracował tu Tadeusz Kantor. Po wojnie w synagodze były magazyny miejskie. W 1946 planowano ją przebudować na świątynię Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego. Nad zniszczonym aron ha-kodesz powieszono nawet krzyż. Z powodu protestów Kongregacji Wyznania Mojżeszowego w Krakowie plany nie doszły do skutku. Wtedy częściowo odnowiono budynek. Od 1952 do 1969 roku mieścił się tu krakowski Związek Artystów Plastyków. Nie inwestował on w budynek, więc ten popadał w ruinę. W latach siedemdziesiątych XX wieku synagoga została opuszczona, potem wnętrze zniszczył pożar. W 1989 roku zwrócono ją krakowskiej Gminie Żydowskiej, która do dzisiaj prowadzi konserwację, organizowane były tu koncerty i spotkania edukacyjne. Synagoga została otwarta dla zwiedzających, wstęp jest płatny . W 2007 roku Gmina Żydowska wydzierżawiła synagogę grupie chasydzkiej Chabat-Lubavicht, która przystosowała ją dla celów kulturowych. Jest tu jedyny w Krakowie sklep koszerny.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz