Przy ulicy Józefa 38, na krakowskim Kazimierzu stoi synagoga Wysoka. Zbudowano ją w drugiej połowie XVI wieku wzorując się na Wielkiej Synagodze w czeskiej Pradze. 

Wbudowana jest między kamienice, na dole jest księgarnia i dlatego niełatwo do niej trafić. Jej nazwa wiąże się z nietypowym usytuowaniem sali modlitewnej, na pierwszym piętrze budynku. Jest najwyższa bożnicą w Krakowie.

Renesansowa bryła

Według przekazów synagogę Wysoką zbudował bogaty kupiec Izrael o nieznanym nazwisku. Wyprosił u króla Zygmunta II zgodę na wystawienie synagogi. W 1597 roku wzmiankowana była jako ?Nowa?. W pomieszczeniach na parterze były sklepy. Podczas potopu szwedzkiego została bardzo zdewastowana. W latach późniejszych ją odbudowano. Dobudowano też przybudówkę, w której był babiniec. Synagoga kilkakrotnie płonęła, ale była odbudowywana. Murowany budynek wzniesiono na planie prostokąta, w stylu późnorenesansowym. Ściana budynku od strony ulicy Józefa podparta jest czterema szkarpami i przecięta gzymsem. Pomiędzy szkarpami na wysokości pierwszego i drugiego piętra są trzy wysokie i zakończone półkoliście okna. Okna te zapewniały dobre oświetlenie sali modlitw. Jest ona wysoka na 10 metrów  i nakryta sklepieniem kolebkowym z lunetami. Sklepienie ozdobione jest dekoracją stiukową.

Niezwykły Aron ha-kodesz

Na ścianie wschodniej znajduje się największy i najstarszy w Polsce renesansowy Aron ha-kodesz. Jego obramienie pochodzi z końca XVI wieku, a zwieńczenie z końca XVIII wieku. Prostokątne obramienie pokrywa ornament groteskowy. Wnękę ujmują kanelowane kolumny. W czasie remontu w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku, po bokach kolumn odkryto domalowane ciężkie kotary, ale z biegiem czasu zanikły. Pierwotnie Aron ha-kodesz był zamykany podwójnymi drzwiami. Zewnętrzne były metalowe i ażurowe z motywem orła polskiego w koronie i literą S. Pod nimi były dwa niedźwiadki trzymające szofary, a nad nimi dwa ptaki. Szofar to instrument dęty o charakterze liturgicznym. To rodzaj rogu wykonanego z rogu zwierzęcia koszernego, najczęściej baraniego.

Drzwi… w muzeum Izraela

Wewnętrzne drewniane drzwi pokrywała polichromowana dekoracja rzeźbiarska. Przedstawiała menorę z dzbanuszkami na oliwę i stoły na chleby pokładne. Teraz drzwi drewniane przechowywane są w Muzeum Izraela w Jerozolimie. O dawnej świetności synagogi świadczą widoczne fragmenty siedemnastowiecznej polichromii. Odkryto ją i zakonserwowano w latach sześćdziesiątych XX wieku. Przed II wojną światową ściany były pokryte licznymi scenami biblijnymi. Nad dawnym wejściem do sali na pierwszym piętrze umieszczony jest relief z gzymsem i symetrycznie wkomponowanym ornamentem roślinnym z końca XIX wieku. 

Przeczytaj także...

Kraków. Synagoga Izaaka na Kazimierzu

Autorka: Barbara Górecka

Synagoga Izaaka była największą i najlepiej wyposażoną bożnicą w Krakowie. Surowy wygląd budynku i brak dekoracji zewnętrznych, nie pozwalał domyślać się bogato wyposażonego wnętrza.

Kraków. Synagoga Remuh na Kazimierzu

Autorka: Barbara Górecka

Remuh to niewielka bożnica ufundowana w połowie XVI wieku, w stylu renesansowym, przez Izraela Isserlesa Auerbacha. Jest ona niezwykle ważnym miejscem dla wielu Żydów z całego świata, którzy przybywają tu modlić się nad grobem rabina Mojżesza, syna Izraela.

Kraków. Synagoga Tempel na Kazimierzu

Autorka: Barbara Górecka

Synagoga była kilkakrotnie przebudowywana, ale zachowała tę samą formę architektoniczną i styl mauretańsko-neorenesansowy. Kilka razy w roku odbywają się tu uroczyste ceremonie religijne, a uczestniczą w nich Żydzi z całego świata.

Poczytaj więcej o okolicy:

Kraków. Cmentarz Remuh na Kazimierzu

Kraków. Synagoga Kupa na Kazimierzu

Kraków. Synagoga Izaaka na Kazimierzu

Kraków. Stara Synagoga na Kazimierzu