Dużą rewaloryzację wnętrz przeprowadzono w latach 2019-22. Zakończyła się ona 10 kwietnia przeniesieniem tu Tory ze Starej Synagogi. Służy ona jednak przede wszystkim jako sala koncertowa i wystawiennicza.
Najciekawsze w Pilźnie, przynajmniej dla mnie, jest Stare Miasto oraz jego najbliższe otoczenie. Najważniejsze zabytki znajdują się na obszarze niegdyś otoczonym murami obronnymi, dziś pasem ogrodów (sadów) podobnych do krakowskich plantów.
Сьогодні усі входи до Грибівської синагоги зачинені. Місцевий житель Каміль Кмак розповідає: “Те, що відбувається, є загрозою для пам’яті євреїв”.
Tradycja żydowska przypisuje fundację pierwszej bożnicy Esterce, żydowskiej kochance Kazimierza Wielkiego. Jednak budowla, jaką oglądamy dziś, powstała najpewniej w latach 1534-64, najpóźniej do końca XVI w.
Na prawym brzegu rzeki stoi stylizowane na gotyckie zamczysko, fantazyjna współczesna rekonstrukcja. Na lewym – autentyczna małomiasteczkowość. Małe drewniane domki i potężne świątynie: kościół i synagoga.
Nad drzwiami wisi szyld banku, ale po architekturze można się domyślić dawnego przeznaczenia budynku. Nic dziwnego: miał to być najnowocześniejszy dom modlitwy w Bochni i szeroko pojętej okolicy.
Odwiedzający Bardejów nadal skupiać się będą zapewne na ujętym w zabytkowe mury starym mieście, rynku, kościele św. Idziego, muzeum ikon. Od niedawna do tej listy warto dopisać dzielnicę żydowską.
Taka bożnica, zachowała się w Czechach tylko jedna i stanowi unikat na skalę światową. Jest dziś celem pielgrzymek i muzeum.
Budynek przystosowano do nowych funkcji i usunięto pozostałości dekoracji o charakterze religijnym: zachowany fragment Aron ha-kodesz i cztery tablice z inskrypcjami. Przekazano je do muzeum.
Na skwerku w rynku widzę pomnik poświęcony milicjantom poległym w 1946 roku. Obok budynek ratusza. Został zbudowany w 1896 roku w stylu eklektycznym. Klucząc między ulicami, mijamy synagogę i dochodzimy do cmentarza żydowskiego...