Zakopane
Ulica Kościeliska, czyli na starówce
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Wyjątkowymi ulicami na Szlaku Architektury Drewnianej w Zakopanem są Kościeliska, Skibówki i Krzeptówki. Spacer nimi zaprowadzi nas w historyczne miejsca.
Kościeliska jest najstarszą ulicą zakopiańską i ciągnie się wzdłuż potoku Cicha Woda. Nazywana jest popularnie zakopiańską starówką. Zaczyna się przy przejściu z Krupówek na plac targowy pod stacją kolejki na Gubałówkę. To tutaj powstawało Zakopane. Na początku ulicy odnajdziemy Stary Kościół i Cmentarz na Pękowym Brzyzku (o nich jednak opowiadam osobno).
Pod numerem 8 mieści się Karczma u Wnuka. Dom pochodzi sprzed 1850 r. a został zbudowany przez Józefa Krzeptowskiego. W tym domu były pierwsza karczma, poczta i sklep w Zakopanem. Swoje miejsce miały tu też biblioteka i czytelnia. 4 marca 1904 r. z inicjatywy zakopiańskich gazdów założono tu Związek Górali im. bł. Andrzeja Boboli. Od 1907 r. zaczęła działać w chacie restauracja założona przez Jana Wnuka. Ożenił się on z wnuczką pierwszego właściciela chaty – Józefą Krzeptowską. Restauracja funkcjonuje do dzisiaj. Serwuje się tu przede wszystkim dania kuchni regionalnej, a codziennie od godz.18 przygrywa kapela góralska.
W Willi Koliba znajduje się Muzeum Stylu Zakopiańskiego, to filia Muzeum Tatrzańskiego. Dom ten zaprojektował Stanisław Witkiewicz a zbudowano go w stylu zakopiańskim w latach 1892-93. Styl zakopiański charakteryzuje się wzornictwem góralskim obfitującym w liczne dekoracje rzeźbiarskie i staranne wykończenia. Obok willi Koliba ciekawymi przykładami tego stylu są Dom pod Jedlami na Kozińcu, kaplica na Jaszczurówce, Atma, Harenda czy też Muzeum Tatrzańskie. Na piętrze muzeum są zbiory etnograficzne zgromadzone przez Zygmunta Gnatowskiego – inwestora tej willi. Znajdziemy tu meble, sprzęty domowe i liczne drobiazgi projektowane przez Witkiewicza. Zobaczymy też trzy jego portrety, które namalował Jacek Malczewski.
Po obu stronach ulicy stoi wiele niezmienionych, zabytkowych budynków z tablicami informacyjnymi. Te stare chaty budowane były pod koniec XIX w. Większość z nich należy do rodu Gąsieniców (Walczaków i Sobczaków). Byli oni właścicielami gruntów przy Kościeliskiej oraz potoku Młyniska. Dawne zakopiańskie domy budowane były na planie wydłużonego prostokąta, stały na kamiennych podmurówkach, konstrukcję miały zrębową. Strome dachy były kryte gontem. W części środkowej takiego domu był ganek wsparty na slupach i nakryty daszkiem. Z ganku wchodziło się do sieni, a stąd do izby „czarnej” lub „białej”.
Dalej po lewej stronie ulicy Kościeliskiej mieści się budynek liceum plastycznego oraz pracownia lutnicza rodziny Mardułów. Troszkę w bok, przy Drodze do Rojów znajdziemy chałupę Gąsieniców-Sobczaków należącą dziś do Muzeum Tatrzańskiego. Przedłużeniem ul. Kościeliskiej jest ul. Skibówki łącząca się z Krzeptówkami. Krzeptówki znane są z lokalizacji sanktuarium Matki Boskiej Fatimskiej.
Na tzw. starych Krzeptówkach (nr 17) znajdziemy zabytkową chatę góralską Jana Krzeptowskiego zwanego Sabałą. To legendarna postać Zakopanego. Urodził się w 1809 r. jako Jan Gąsienica a później przybrał przydomek Krzeptowski-Sabała. I tak już zostało w tej rodzinie. Chatę tą zbudowano pod koniec XVIII w. a rozbudowano ją pod koniec XIX w. W 1979 r. w chałupie została otwarta wystawa etnograficzna Muzeum Tatrzańskiego, ale zamknięto ją w 1984 r. Obecni właściciele zorganizowali tu swoją prywatną wystawę. Jest to malutkie muzeum, a jego eksponatami są elementy wyposażenia domu należące do rodziny Sabały. Ta chata jest przykładem najstarszego budownictwa góralskiego.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz