Samarkanda
W uczelniach Registanu
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Samarkanda liczy około 400 tys. mieszkańców i jest największym z uzbeckich miast, których zabytki znajdują się na Liście Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. To one, nazywane ósmym cudem świata, są celem podróży zagranicznych turystów, obecnie głównie Niemców, Francuzów i Japończyków.
Najważniejszym ? bo nie ma mu tu równych ? zabytkiem Samarkandy jest zespół architektoniczny Registan. W tłumaczeniu znaczy to ?Piaszczysty plac?, gdyż jedne z najwspanialszych zabytków światowej architektury wybudowano na takim właśnie miejscu. Tu, na piasku, najpierw w latach 1417-20 wnuk Tamerlana, władca ? astronom Uług Beg, zbudował medresę ? muzułmańską uczelnię i stworzył akademię nazwaną jego imieniem. Jej słuchacze poznawali nie tylko Koran, prawo szariatu i inne tajniki religii Proroka Mahometa, ale studiowali także matematykę, astronomię, geografię i medycynę. W dwa wieki później (w latach 1619-36 ) inny władca zbudował vis a vis niej następną medresę: Szer-Dor. Z niezwykłą, jak na kraj islamski, dekoracją frontonu: złocistymi lwami ścigającymi gazelę oraz słońcami o ludzkich twarzach. A wkrótce po niej (w latach 1646-60) na rozkaz Jałangtuza Bachodira na trzeciej pierzei placu wzniesiono medresę i meczet Tilla-Kari.
Ten sławny zespół architektoniczny jest, chociaż tu i ówdzie można dostrzec prace konserwatorskie, w doskonałym stanie, podobnie jak większość najważniejszych zabytków Samarkandy ? dawnej antycznej Marakandy ? stolicy Sogdiany. Ale tę nazwę spotkać można już tylko na banerach upamiętniających kolejną (2750) rocznicę powstania miasta, a przede wszystkim na etykietach znakomitej wódki z miejscowej wytwórni. Samarkandzkie zabytki, nie tylko Registanu, są w stanie o wiele lepszym, niż oglądane przeze mnie w przeszłości. To zasługa obchodów jubileuszu 25 wieków miasta (w latach 80. ubiegłego wieku), ?zaniżonego?, jak się wkrótce miało okazać, o prawie 2,5 wieku. Co najmniej, bo archeologia nie powiedziała chyba jeszcze w tej sprawie ostatniego słowa.
Warto wiedzieć
* W pierwszej szóstce samarkandzkich zabytków znajduje się także inny zespół architektoniczny mauzoleów i nekropolia Szachi Zinda, także zaliczany do najpiękniejszych w świecie. Założono go w XIV wieku, ale najstarsze części znajdującego się w tym zespole meczetu pochodzą z wieku X. Inne ? mauzolea pokryte z zewnątrz i wewnątrz wspaniałymi majolikami ? z XV-XVI wieku.
* Nie sposób też pominąć ruiny ? to nie efekt trzęsienia ziemi czy upływu czasu, lecz ?błędów w sztuce? budowniczych ? meczetu Bibi ?Chanum, ukochanej żony Tamerlana, wzniesionego w 1404 roku. Ruiny, dodam, w znacznym stopniu zrekonstruowane w porównaniu do stanu, w jakim je niegdyś widziałem. Obok tych ruin ?od zawsze? znajduje się największy samarkandzki bazar ? Siab bazaar, który należy zobaczyć by posmakować atmosfery Wschodu.
Dodaj komentarz