Sardes
Lidyjska stolica na liście Unesco
Znajdujące się od 2013 roku na liście lnformacyjnej miasto Sardes i tumulusy (kurhany) lidyjskie w Bin Tepe, zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Dzięki temu Turcja ma już 22 obiekty na tej prestiżowej liście. Nowy wpis dotyczy stanowiska archeologicznego w prowincji Manisa położonej na zachodzie kraju.
Sardes (obecnie niewielka miejscowość Sart), niegdyś stolica Lidii – potężnej cywilizacji epoki żelaza, słynącej z bogactwa i wybicia pierwszych na świecie monet – stanowi świadectwo bogatej przeszłości Anatolii. Nieopodal, w Bin Tepe, znajdują się królewska nekropolia z jednymi z największych na świecie grobowców tumulusowych. Obiekt ten został nagrodzony przez UNESCO ze względu na wyjątkowe, uniwersalne wartości archeologiczne i architektoniczne i odzwierciedlające wyjątkową rodzimą kulturę Lidyjczyków w Anatolii.
W królestwie Lidyjczyków
Historia Sardes sięga V wieku p.n.e., jednak największą świetność zyskało ono w VI wieku p.n.e., jako stolica Królestwa Lidii. Wówczas Lidyjczycy, zaliczani do ludów anatolijskich, stworzyli odrębny język i system religijny, a także wprowadzili pierwsze złote i srebrne monety, co zapoczątkowało przełom w rozwoju systemów monetarnych.
Przez Sardes przepływała wzbogacająca go rzeka Sart Çayı (dawniej Paktol lub Paktolos) niosąca ze swoimi wodami złoto, które stało się źródłem ogromnego bogactwa króla Krezusa. Jedna z legend mówi, że frygijski król Midas zmył swój „złoty dotyk” w wodach Paktolosu.
Jak podaje UNESCO, „Sardes posiadało unikalną strukturę urbanistyczną z umocnionymi murami, tarasami i wyraźnie oddzielonymi strefami: osadniczymi, świątynnymi i cmentarnymi”. Natomiast tumulusy lidyjskie w Bin Tepe uważane są za jedną z największych starożytnych nekropolii na świecie, liczącą ponad 119 kurhanów znajdujących się na obszarze około 7 500 hektarów.
Po upadku Królestwa Lidyjskiego w VI wieku p.n.e., Sardes nadal pozostało ważnym ośrodkiem pod panowaniem Persów, Greków, Rzymian i Cesarstwa Wschodniorzymskiego.
Dziedzictwo i wykopki
Obecnie na terenie tego stanowiska archeologicznego znajdują się doskonale zachowane budowle rzymskie, w tym gimnazjon wraz z kompleksem łaźni, akropol oraz świątynia Artemidy. Starożytne Sardes wyróżnia się również pod względem religijnym — mieści się tu największa znana starożytna synagoga oraz jeden z siedmiu Kościołów Apokalipsy w zachodniej Anatolii. Kościoły te należą do najważniejszych chrześcijańskich miejsc kultu w Turcji, głównie ze względu na ich rolę w rozprzestrzenianiu wczesnego chrześcijaństwa, ale również dlatego, że — według Księgi Objawienia — otrzymały one listy od św. Jana, które zawierają wezwania do duchowego odnowienia. Jeden z nich, skierowany do kościoła w Sardes, krytykuje stan duchowy tej wspólnoty, mówiąc, że „wydaje się żywa, ale jest martwa”.
Warto wiedzieć
W ramach projektu „The Night Museums” („Noce w Muzeach”), realizowanym w okresie letnim tego roku, 27 obiektów w całej Turcji, w tym Sardes, pozostaną otwarte do późnych godzin nocnych, zapraszając odwiedzających do eksploracji dziedzictwa pod niebem pełnym gwiazd.
Dodaj komentarz