Białystok
Nie ratusz a kramice, dziś muzeum
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Białostocki ratusz, wbrew nazwie, nigdy nie był siedzibą władz miejskich. A to dlatego, że w czasach gdy go budowano, Białystok był miastem prywatnym, należał do rodu Branickich herbu Gryf. Rada miejska nie grała tu więc wiodącej roli. O większości spraw decydował właściciel.
Nie wiadomo dokładnie kiedy Białystok uzyskał prawa miejskie, ale stało się to przed końcem XVII stulecia. Nadal jednak dominowała zabudowa wiejska. Zmieniło się to dopiero po wielkim pożarze w 1753 r. Po tej katastrofie hetman Jan Klemens Branicki (1689-1771) mocno wsparł odbudowę, starając się zaprowadzić w Białymstoku architektoniczny ład i porządek. Taka porządkującą rolę miał spełniać również ratusz – miał zamykać plac rynku, być jego dominantą architektoniczną. Jednak jego budowa przebiegała w kilku etapach.
Z fundacji pana hetmana
Budowę ratusza hetman zainicjował jeszcze w 1745 roku. Powstał wtedy parterowy budynek, przykryty łamanym dachem. Już wtedy spełniał funkcje handlowe. Znalazło w nim miejsce 10 sklepów oddanych w dzierżawę miejscowym Żydom. Już po pożarze, w 1755 roku, na koszt kolejnych kupców żydowskich, wybudowano cztery alkierze – narożne pawilony połączone arkadami z głównym korpusem. Projekt ratusza przypisywany jest Janowi Henrykowi Klemmowi, ale na pewno wiadomo tylko, że to on zaprojektował wspomniane alkierze.
Wieża, punkt obserwacyjny
W 1761 roku wybudowano wieżę, a podwyższono ją do obecnej wysokości w 1798 roku. Urządzono w niej siedzibę sądy i areszt. W pierwszej dekadzie XIX w roku rozbudowano pawilony, by zyskać większą przestrzeń handlową. Zegar pojawił się na wieży w 1868 roku a około przełomu wieków wokół hełmu wieży dobudowano małą galeryjkę obserwacyjną dla Białostockiej Ochotniczej Straży Ogniowej.
Od kramic do muzeum
W 1922 roku w ratuszu mieściło się ponad 100 kramów, jednak stan techniczny budowli pogarszał się z każdym rokiem. W 1940 roku okupujący Białystok Rosjanie rozebrali ratusz, by postawić w jego miejsce pomnik Józefa Stalina. W 1953 roku rozpoczęto jego odbudowę według projektu Zofii Chojnackiej. Podpiwniczono wtedy budynek a alkierze połączono z głównym korpusem zadaszonymi łącznikami. Prace zakończono po pięciu latach i przeznaczono gmach na siedzibę Muzeum Okręgowego. Obecnie to Muzeum Podlaskie. W ratuszu mieszczą się zbiory archeologiczne oraz galeria malarstwa polskiego.
Warto wiedzieć
Ratusz jest jednym z punktów otwartego w czerwcu 2008 r. Szlaku Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku oraz na Szlaku rodu Branickich.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz