Ratusz w Buczaczu oceniany jest jako jeden z najznakomitszych tworów świeckiej architektury rokokowej w I Rzeczypospolitej. Niestety, właśnie jest w remoncie, więc niełatwo docenić jego urodę.

Ponad płoty budowy wystaje jednak odrestaurowana już, przynajmniej z zewnątrz, wieża. Reszta nadal w rusztowaniach. Spod nich wyglądają mocno zdewastowane ściany. Ale jest nadzieja.

Odnowa, nie rekonstrukcja

Buczacz (?????) był u schyłku Rzeczypospolitej rezydencją Mikołaja Potockiego, starosty kaniowskiego, wojewody bełskiego. On to odrestaurował tutejszy zamek (piszę o nim osobno) i uczynił swoją siedzibą,  zbudował tu kościół farny oraz ufundował miastu ratusz. Zbudowano go w latach 1750-51 według projektu Bernarda Meretyna i ozdobiono dwunastoma rzeźbami Jana Jerzego Pinsla, lwowskiego artysty.  Przedstawiały one dwanaście prac Herkulesa. Do dziś tych rzeźb zostały tylko cztery, bardziej lub mniej uszkodzone. Pierwsze przepadły w pożarze, jaki zniszczył budynek w 1865 roku. Pozostałe w czasach komuny, gdy gmach został zdewastowany, zwłaszcza jego wnętrza. Wtedy to właśnie budynek przebudowano, przykrywając wieżę kopułą zamiast hełmem. Malkontenci twierdzą, że obecny remont nie przywróci stanu sprzed tamtej przebudowy, która zatarła cechy polskiej architektury. Trudno to ocenić prostemu turyście.

Tu kiedyś będzie muzeum

Budynek ratusza jest piętrowy, postawiony na planie prostokąta. Ściany ozdabiają pilastry, a górną kondygnację wieńczy gzyms z balustradą i rzeźbami w narożnikach. Na fasadzie głównej jest kartusz herbowy Potockich (Pilawa). Wspomniana wieża ma 35 metrów. Na parterze jest ponoć dwanaście pomieszczeń ze sklepieniami krzyżowymi. Docelowo ma się w nich mieścić muzeum regionalne.

Warto wiedzieć

Ratuszowa wieża już teraz ładnie dominuje w oglądanej z zamku panoramie miasta. Gdy remont się skończy, budowla z całą pewnością stanie się jego prawdziwą ozdobą.

Przeczytaj także...

Buczacz. Lipa, świadek haniebnego traktatu

Autorka: Anna Ochremiak

Lipa, pod którą podpisano haniebny traktat ma się dobrze, jest bardzo zielona, choć jej główny pień został już amputowany, a konary boczne wsparto kamiennym murem. Jej pień jest bardzo mocno powykręcany.

Buczacz. Ruiny dawnej podolskiej twierdzy

Autorka: Anna Ochremiak

Do dziś pozostały z zamku czterometrowej grubości fragmenty murów i jednej bastei a także ściany pałacu z otworami okiennymi. Na wzgórze zamkowe wstęp jest wolny, można tu dojść dróżka od kościoła, albo od lipy, pod którą podpisano haniebny traktat.

Buczacz. Kresowe miasteczko nad Strypą

Autor: Cezary Rudziński

W rezultacie słynnego haniebnego pokoju w Buczaczu miasto podzielono na dwie części: wschodnią – turecką i zachodnią – polską. Nie na długo jednak, bo zwycięstwo Jana III Sobieskiego pod Chocimiem w roku następnym odmieniło los miasta i zamku...

Poczytaj więcej o okolicy:

Krzemieniec. Gruzy na wzgórzu królowej Bony

Zbaraż. Twierdza znana z ?Ogniem i mieczem?

Buczacz. Ruiny dawnej podolskiej twierdzy

Buczacz. Lipa, świadek haniebnego traktatu