Paryż
Cudzoziemcom poległym za Francję (2)
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Od 1915 r. Ormianie tworzyli odrębny legion w armii francuskiej zwany La Légion d’Orient, walczący na froncie bliskowschodnim. Lata 1939-45 przypominają: Sedan, Ardennes, Oise, La Seine, Cévennes, Picaussel, Nîmes, Toulouse, Algérie, Tunisie, Tripoli, Bir-Hakeim, El-Alamein, Erythrée, Port-Saʻīd, Salonique, Italie „. W latach 1943-1945 Ormianie byli również bojownikami francuskiego ruchu oporu (Résistance), podziemnej organizacji wojskowej, złożonej z imigrantów z różnych krajów. Nosiła nazwę: Wolni Strzelcy i Partyzanci – Imigrancka Siła Robocza (Les Francs-tireurs et partisans – main-d’œuvre immigrée). Kultową postacią dla Ormian jest Missak Manukian.
Rosjanie
La Patrie se souvient – La Russie et la France aux combattants dans la Résistance française pour la libération, au cours de la 2e guerre mondiale (Ojczyzna pamięta – Rosja i Francja bojownikom francuskiego ruchu oporu za wolność, podczas II wojny światowej) – to epitafium, wyryte w językach francuskim i rosyjskim na piedestale z marmuru uralskiego pomnika pamięci ustawionego w alei w 60. rocznicę zakończenia wojny. Pomnik rzeźbiarza Władimira Surowcewa przedstawia wykonaną w brązie postać partyzanta.
Polacy
Ostatnim ustawionym w alei pamięci pomnikiem jest pomnik Polaków. Ufundowany przez rząd polski, pomnik autorstwa Marka Moderau odsłonięty został 3 maja 2006 r. Lakoniczne epitafium w językach polskim i francuskim brzmi: Polakom poległym za Francję (Aux Polonais morts pour la France). Stojący na płytach bez piedestału pomnik nosi czytelne dla nas atrybuty militarnej historii Polaków: orzeł, skrzydła husarii, order Virtuti Militari. Powstał w hołdzie poległym w wojnach napoleońskich, podczas wojny francusko-pruskiej 1870-71 i w czasie II wojny światowej (kampanii 1940 r. i desantu w Normandii w 1944 r.). Tak zostało powiedziane, chociaż to hołd złożony również Polakom, ochotnikom walczącym w czasie Wielkiej Wojny. W sierpniu 1914 r. utworzony został w Bayonne batalion liczący ok. 200 żołnierzy – zwany pierwotnie Legionem Bajończyków – włączony do 2. pułku piechoty 1. Legii. Rozwiązany został po bitwie 9 maja 1915 r. w okolicach Arras i Souchez (region Nord Pas de Calais), zdziesiątkowany. Przy życiu pozostało około 50 żołnierzy. Kompania miała swój sztandar, przechowywany w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Bajończykiem był m.in. Xawery Dunikowski.
Warto wiedzieć
* Bajończykom poświęcony jest pomnik odsłonięty w 1933 r. naprzeciwko pomnika i cmentarza żołnierzy czechosłowackich, pomiędzy Neuvelle Saint-Vaast a Souchez. Dzieło rzeźbiarza Maxime’a Real del Sarte, ma formę krzyża z płaskorzeźbami. Ufundowany został przez Polonię regionu. Znaczące są jego epitafia: Za naszą wolność i waszą na stronie czołowej i – polegli za zmartwychwstanie Polski i zwycięstwo Francji (tombés pour la résurrection de la Pologne et la victoire de la France).
Dodaj komentarz