Górzanka
Ikonostas rozrzucony po całej świątyni

W przedsionku cerkwi wzrok pada na pięknie zdobione figury płaskorzeźbione. To części unikatowego ikonostasu, jakie zdarzają się tylko w Rosji. Wszystkie postaci były wycięte z deski, rzeźbione i polichromowane.
fot: Barbara Górecka
Górzanka. Ikonostas rozrzucony po całej świątyni
W 1912 roku ikonostas został zakwestionowany przez biskupa jako niekanoniczny. Według władz kościelnych ikonostas powinien się składać z ikon malowanych (pisanych) według ściśle określonych reguł.
Uwaga! Materiał został zamieszczony w naszym portalu już ponad rok temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Górzanka to wieś na Przedgórzu Bieszczadzkim. Leży dwa kilometry od Wołkowyi. W górnej części wsi, na wysokiej skarpie, stoi ciekawa cerkiew. Dawniej była to cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewy, dzisiaj to kościół parafialny pw. Wniebowstąpienia Pana Jezusa.

Cerkiew pochodzi z 1835 roku. Jej fundatorem był ówczesny właściciel wsi Feliks Giebułtowski i miejscowa gromada. Jednak pierwsza wzmianka o świątyni w Górzance pochodzi z 1599 roku. Wspomina się drewnianą cerkiew stojącą na wzgórzu zwanym Bylite. Spłonęła ona, a kolejną zbudowano w 1718 roku w nowym miejscu. Obok niej powstała ta obecna.

Drewniana świątynia

Budowla jest orientowana, konstrukcji zrębowej i oszalowana. Stoi na kamiennej podmurówce. Jest dwudzielna. Prezbiterium zbudowano na planie kwadratu a do niego przylega zakrystia i szersza nawa z przedsionkiem. Dachy są kalenicowe. Nawę wieńczy sześcioboczna wieżyczka z cebulastym hełmem. Przedsionek przykrywa dach dwuspadowy z wieżyczką. We wnętrzu stropy są płaskie. Chór muzyczny jest nadwieszony i z wybrzuszonym parapetem. Stropy i ściany pokryte są polichromią figuralną i architektoniczną. Wykonał ją Włodzimierz Pawlikowski w 1912 roku. Z początkowego wyposażenia zachowały się dwa ołtarze boczne i ołtarz główny. W prezbiterium na ścianie jest barokowy ołtarz z obrazem św. Ignacego Loyoli, przeniesiony z kościoła w Wołkowyi, który został rozebrany przed zalaniem terenu pod zaporę.

Niezwykły ikonostas

W przedsionku wzrok pada na pięknie zdobione figury płaskorzeźbione. Są one ułożone w rzędzie na ścianie. To części unikatowego ikonostasu, jakie zdarzają się tylko w Rosji. Wszystkie postaci były wycięte z deski, rzeźbione i polichromowane. Najprawdopodobniej pochodzą one z pierwszej połowy XVIII wieku. Legenda mówi, że miejscowy artysta wyrzeźbił ikonostas z jednego wielkiego pnia lipowego, przyniesionego przez wezbrane wody Wołkowyjki. W 1912 roku ikonostas został zakwestionowany przez biskupa jako niekanoniczny. Według władz kościelnych ikonostas powinien się składać z ikon malowanych (pisanych) według ściśle określonych reguł. Ten został więc rozmontowany, a jego części rozwieszono w różnych miejscach świątyni. W starym miejscu pozostała jedynie grupa Pasji i rząd proroków na belce zwieńczenia ikonostasu. I znajdują się tu do dziś.

W otoczeniu

Przy cerkwi stoi murowana dzwonnica z drugiej połowy XIX wieku. Jest ona trój arkadowa z dwuspadowym dachem krytym blachą. Dzwon pochodzi z 1744 roku. W 2011 roku na dzwonnicy została umieszczona tablica poświęcona księdzu Adamowi Bieleckiemu w dwusetną rocznicę urodzin. Urodził się w Górzance. Była to bardzo ważna postać dla regionu przemyskiego. Obok cerkwi jest stary cmentarz, a za murem zlokalizowano nowy.

Poczytaj więcej o okolicy:

Komentarze: 1

    miko, 26 sierpnia 2020 @ 09:38

    W dawnej cerkwi św. Paraskewii trwają od 20 lat prace konserwatorskie. W 2020 r. odnawiana jest polichromia. Kto by mógł wspomóc starania Parafii (obecnie rzym-kat.) ofiarą – BARDZO PROSZĘ O POMOC.
    szczegóły i numer konta http://www.parafia-gorzanka.pl

Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!